Gider Pusulası Nedir? Nasıl Düzenlenir?

Multinet Up Editör

Yazar:

Multinet Up

Editör

04.04.2023
4 Dakika Okuma Süresi

Gider pusulası, bir malın veya hizmetin alımı için yapılan harcamanın belgelendirilmesi ve muhasebe sistemine kaydedilmesi için düzenlenen fatura hükmünde resmî bir evraktır. Ayrıca tüketiciye satılan bir ürünün iade alınması hâlinde de söz konusu belge düzenlenir. Mal ve hizmet alımlarında işletmenin fatura vermesinin ya da almasının mümkün olmadığı durumlarda gider pusulaları kullanılır. 

Eğer bir mal ya da hizmet vergi mükellefi olmayan kişilerden alınıyorsa satışa konu olan ürünlerin mutlaka vergilendirilmesi gerekir. Bir başka deyişle vergi doğuran bir işlem, gerekli belgeler düzenlenerek kayıt alınmalıdır. Bu sayede vergi matrahının söz konusu belgelere dayandırılabilmesi ve doğru şekilde tespit edilmesi mümkün hâle gelir. Böylelikle vergi sisteminin işleyişi de sekteye uğramamış olur. Multinet Up olarak bu yazımızda düzenlenme şartlarından vergi oranlarına kadar gider pusulasına dair merak edilen tüm konuları detaylı şekilde ele aldık. 

Hangi Durumlarda Gider Pusulası Düzenlenir? 

Gider pusulası düzenlemeyi gerektiren bazı durumlar mevcuttur. Mevzuata göre yalnızca gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV (Katma Değer Vergisi) mükellefleri fatura kesebilmektedir. Fatura düzenleyemeyen kişilerden alınan malların ve hizmetlerin belgelendirilmesi ancak gider pusulası ile mümkün olur. Gider pusulasının düzenlenmesi gereken diğer durumlar şu şekilde sıralanabilir: 

  • Bir ürünün ya da hizmetin vergi mükellefi olmayan veya muaf tutulan kişilerden alınması
  • Sabit bir kıymetin basit usulde vergilendirilmiş olan mükelleflerden alınması
  • Serbest meslek faaliyetlerinde bulunan bir kişiye ödeme yapılması
  • 3349 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesinde belirtilmiş olan istisnadan faydalanan kişilerden herhangi bir eser alınması 

Bu gibi durumlarda kullanılacak olan gider pusulaları, mükellefler tarafından anlaşmalı matbaalara bastırılabilir. Belgenin mutlaka noterden tasdik ettirilmesi gerekir. Hazine ve Maliye Bakanlığının yayımladığı tebliğlerle söz konusu evrakın kullanım alanının kapsamı genişletmiştir.

Kimler Gider Pusulası Düzenler?

Gider pusulasının kimler tarafından düzenlenebileceği 3475 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 234. maddesi ile “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabı ve çiftçiler, bu Kanun kapsamındaki belgeleri düzenleme zorunluluğu bulunmayanlara yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları mallar (gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerden satın aldıkları mallar hariç) için işi yapana veya malı satana imza ettirecekleri gider pusulası düzenlerler. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen gider pusulası, bu kişiler tarafından verilmiş fatura hükmündedir.” şeklinde açıkça beyan edilmiştir. Gider pusulası düzenleme yükümlülüğünüz bulunup bulunmadığını öğrenmek için dilerseniz bir mali müşavirden yardım alabilirsiniz. 

Gider Pusulası Nasıl Temin Edilir?

Gider pusulası düzenlemek için öncelikle ilgili vergi dairesinden izin alınmalıdır. İzin belgesi, başvuran tarafın vergi levhasına göre düzenlenir. Hazırlanan evrak, noterden ya da Maliye Bakanlığından temin edilebilir. Son olarak bir matbaa ile anlaşarak gider pusulanızı bastırarak kullanmaya başlayabilirsiniz.

Gider Pusulasında Olması Gereken Bilgiler Nelerdir?

Doğru ve eksiksiz bir gider pusulası kesmek, işletmelerin zarar görmemesi ve vergi yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için oldukça önemlidir. Söz konusu evrakın geçerli olması için bazı bilgileri barındırması kanunen zorunlu kılınmıştır. Gider pusulasında şu bilgilere yer verilmelidir: 

  • Gider pusulasını düzenleyen tarafın ticari unvanı adresi, vergi numarası ve bağlı olduğu vergi dairesi 
  • Maliye Bakanlığı logosu ve il kodu
  • Gider pusulası ibaresi, pusulanın seri ve sıra numaraları ile düzenlendiği tarih
  • Satın alınan malın veya hizmetin tanımı, miktarı, fiyatı ve toplam tutarı
  • Gelir vergisi oranı ve stopaj vergisi tutarı
  • KDV oranı ve tutarı,
  • Toplam kesinti miktarı
  • Ödenen net tutar
  • Ödeme yapılan kişinin ödemeyi aldığını belirten ibare ile adı, soyadı, adresi ve imzası

Söz konusu belge, iki nüsha olarak düzenlenmelidir. Her iki tarafa da birer nüsha verilmesi gerekir. Tek nüsha hâlinde hazırlanan pusulalar geçersiz sayılır. Pusulayı düzenleyen taraf, malı veya hizmeti satacak olan kişiye imza attırmalıdır. Aksi takdirde gider faturası geçerli olmayacaktır. Gider pusulasının limiti bulunmamaktadır. Herhangi bir alt veya üst sınır söz konusu değildir.  

Gider Pusulası Hesaplama İşlemi Nasıl Yapılır?

Gider pusulası hesaplama, brüt ve net üzerinden olacak şekilde iki farklı yöntemle yapılabilir. Pusulaya konu olan ticari işlem dâhilinde alınan mala veya hizmete uygulanan vergiler baz alınır. Birinci yol, gider pusulasını brüt tutar üzerinden hesaplamaktır. 

Gider pusulası hesaplama, brütten nete yapıldığında alınan ürün karşılığında ödenen brüt tutar üzerinden gelir vergisi hesaplanır. Örneğin, 1,000 TL brüt tutar üzerinden anlaşma yapıldıysa %20 vergi oranı baz alınarak toplam tutar hesabı “1.000 x (%100 - %20) = 1.000 x 0,8 = 800 TL” formülü ile bulunabilir. 

Bir diğer yöntem ise gider pusulasını ürün veya hizmet alımı karşılığında ödenen net tutar üzerinden hesaplamaktır. Bu işlem, aynı zamanda netten brüte gider pusulası hesaplama olarak da bilinir. Ayrıca gider pusulasında KDV’nin gösterilmemesi ve hesaba dâhil edilmemesi gerektiğini de belirtelim. Bir önceki örnekte olduğu gibi net üzerinden hesaplama için de 1,000 TL net tutar üzerinden anlaşma yapıldığını ele alalım. Bu durumda gider pusulası vergi oranları %20 olarak kabul edildiğinde hesaplama işlemi, “1.000 / (%100 - %20) = 1.000 / 0,8 = 1.250 TL” şeklinde yapılabilir. 

Gider Pusulası Stopaj Oranları Nasıldır?

Gider pusulasında stopaj oranları, alınan hizmete ya da ürüne bağlı olarak farklılık gösterebilir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi ile uygulanması gereken gider pusulası oranları düzenlenmiştir. Mevzuata göre farklı ticari faaliyetlere göre gider pusulası stopaj oranları şu şekildedir:

  • Dokuma ürünleri, nakış işleri, turistik eşya ve benzeri mal bedelleri ve bunların üretiminde ödenen hizmet bedelleri üzerinden %2 oranında stopaj kesintisi uygulanır.
  • Hurda mal alımlarında uygulanan stopaj oranı %2 olarak belirlenmiştir. 
  • Diğer mal alımlarında stopaj kesintisi %5 oranında uygulanır.
  • Diğer hizmet alımları; yani sıralanan bentler hariç olmak üzere, mal ve hizmet bedelleri bedelinin ayrılamaması durumunda %10 oranında stopaj kesintisi uygulanır.

Bunlara ek olarak hizmet alınan kişinin vergi mükellefi olmaması ve esnaf muafiyetinden yararlanamaması hâlinde uygulanacak stopaj oranı %20 olarak belirlenmiştir. Aynı şekilde mallarını kapı kapı dolaşarak satan kişilere yapılan komisyon ve prim gibi ödemeler üzerinden tabi olacağı gider pusulası stopaj oranı da %20’dir. 

Multinet Up Hizmetleri ile Şirket Giderlerinde Eşsiz Avantajlara Sahip Olun!

Multinet Up, 1,4 milyon kullanıcının güvenle tercih ettiği akıllı kart teknolojisi ile şirketlere yeni nesil çözümler sunar. Multinet Up üyesi iş yerleri, ücretsiz olarak toplu satın alma platformuna dâhil olabilir, geniş tedarikçi zinciri ile %70’e varan indirimlerle çalışabilir. Dilerseniz Türkiye’nin ilk kurumsal hediye kartı olan MultiGift Hediye Kartı ile çalışanlarınıza binlerce hediye arasından seçim yapma özgürlüğü tanıyabilirsiniz. Üstelik bu sayede şirketinizin %45’e varan oranlarda tasarruf etmesi de mümkün olur. 

Multinet Up Blog’da yer alan içeriğin yalnızca bilgi verme amaçlı olduğunu, hukuki görüş ve tavsiye içermediğini, bilgilerin Multinet Up Blog’un hazırlanma tarihindeki mevzuata dayalı olduğunu ve zamanla mevzuat değişiklikleri ile ilgili kurumların görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabileceğini bildiririz.

Submitted bymultinet-hoston04.04.2023

Yeni içeriklerimizden haberdar olmak için bilgilerinizi girin

Yukarı Çık