KDV Nedir, Ne İşe Yarar?

Bir ülkenin ekonomik yapılarını finanse eden en mühim kaynaklardan biri vergilendirme sistemidir. Bireylerin ve kurumların ödemekle sorumlu kılındığı vergiler, devletin kamusal yükümlülüklerini yerine getirmesi için gerekli olan geliri elde etmesini sağlar. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 73. maddesi ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının vergi ödevi “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır.” şeklinde açıkça beyan edilmiştir. 

Devletlerin vergi sistemi, her ülkenin ekonomik yapısına uygun şekilde tasarlanır. Bu sistemler, işlev bakımından kamu hizmetlerinin finanse edilmesi, ekonomik istikrarın ve sosyal eşitliğin sağlanması, ekonomik büyümenin desteklenmesi gibi pek çok alana yayılır. Katma değer vergisi (KDV), bu hedeflere yönelik olarak uygulanan temel bir vergi türüdür. Multinet Up olarak bu yazımızda vergi sisteminin en mühim bileşenlerinden biri olan katma değer vergisine dair merak edilen tüm hususları ayrıntılı bir şekilde ele aldık.  

KDV Nedir? 

Türkiye’de her biri ayrı oranlarla ve yöntemlerle olmak üzere toplanan farklı vergi türleri bulunur. Bunların başında gelir, özel tüketim, motorlu taşıtlar ve katma değer vergileri gelir. Tüm bu vergilerin toplanması ve yönetimi, Vergi Usul Kanunu ve diğer ilgili yasal düzenlemeler tarafından belirlenir. 

Katma değer vergisi, mallara ve hizmetlere üretimden tüketime kadar olan tüm aşamalar için uygulanan bir vergi türüdür. Bir ürünün üreticisinden alıcısına ulaşana kadar geçen süre zarfında işleyen değer artışı olarak da açıklanabilir. KDV’ye dair usuller ve esaslar, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ile belirlenmiştir. 

KDV; bir malın, ürünün veya hizmetin üretimi, ithalatı ve satışı sırasında eklenen bir vergidir. Bu oran, bahsi geçen ürüne her bir adımda eklenen değer üzerinden hesaplanarak son tüketiciye yansıtılır. Ayrıca KDV tutarı, çeşitli mal ve hizmet kategorilerine göre farklılık gösterir. Ülke ekonomisine önemli ölçüde katkı sağlayan bu vergi, aynı zamanda tüketicilerin taleplerini ve tercihlerini yönlendirmede de önemli bir rol oynar. Her yıl yeniden düzenlenen vergi takvimi sayesinde güncel vergi oranlarını ve bunlardan doğan yükümlülükleri kolayca takip etmek mümkün olur. 

KDV Muafiyeti Nedir?

KDV muafiyeti, belirli bir mal veya hizmet grubunun söz konusu vergiden istisna tutulmasıdır. Bu tür özel durumlar, genellikle sosyal amaçlarla ilgilidir veya belirli bir ekonomik sınırın altındaki işletmeleri koruma amacıyla uygulanır. Örneğin; sağlık olanakları, kültürel etkinlikler ve sigorta hizmetleri gibi bazı özel imkânlar KDV’den muaf tutulabilir. Burada yapılan istisnanın temel amacı, genellikle bu hizmetlerin birer ihtiyaç olarak kabul edilmesidir.

Sektörel bazda istihdamı artırma veya teşvik sağlama amacıyla da muafiyet uygulamaları söz konusu olabilir. Örneğin; Türkiye’de ihracat-ithalatta, diplomatik ve askeri durumlarda, petrol arama işlemlerinde uygulanan KDV istisnaları bulunur. Dilerseniz birkaç dakikanızı ayırarak “Yeni İşletmelerin Sorumlu Olduğu Vergi ve Beyannameler” isimli yazımıza bir göz atabilir, şirketinizin KDV’ye tabi olup olmadığını öğrenebilirsiniz. 

Bu noktada küçük bir hatırlatma yapmakta fayda var. Tevkifatlı faturalardan vergi kesintisi yapılır. Dolayısıyla bu durumda KDV'nin tamamı alıcı tarafından ödenmez. Hizmet bedelinin bir kısmı vergi kesintisi olarak devlete ödendiği için alıcı, yalnızca kalan KDV miktarını ödemekle yükümlüdür.

Kimler KDV Ödemek Zorundadır?

KDV mükellefleri, ilgili vergi kapsamında olan işlemleri yapanlardır. Ancak 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 8. maddesinde beyan edilen esaslara göre bazı işlemler dikkate alınarak ilgili verginin mükellefleri özellikle açıklanmıştır. Buna göre katma değer vergisi ödemekle yükümlü olan gruplar şu şekilde sıralanabilir: 

• Mal teslimi ve hizmet ifası yapanlar
• Yurt dışından mal veya hizmet ithal edenler
• Transit taşımalar ile geçiş ve gümrük işlemi yapanlar
• PTT Genel Müdürlüğü ile radyo ve televizyon kuruluşları
• Şans oyunları düzenleyenler
• Profesyonel sanatçılar
• Mallarını veya hizmetlerini kiralayanlar

KDV ile ilgili yapılan düzenlemeler ışığında söz konusu vergilendirme sisteminin kapsamında bazı değişiklikler yapılmıştır. Buna göre istek üzerine mükellefiyet talebinde bulunmak mümkündür. Dilerseniz “Yatırım Teşvik Belgesi KDV İstisna Yazısı” veya muafiyet belgesi alarak başvurunuzu yapabilirsiniz. 

Katma Değer Vergisi Beyannamesi Nedir?

Türkiye’de uygulanan vergilendirme sistemi, beyana tabidir. Dolayısıyla mükelleflerin elde ettikleri gelirleri ve ödemeleri gereken vergileri beyan etmesi zorunludur. Katma değer, tüketim vergisi niteliğinde bir kalem olduğundan mal veya hizmet alım-satımı yapanların mutlaka KDV beyannamesi düzenlemesi gerekir. Vergi mükellefleri bu evrak ile satışını gerçekleştirdikleri maldan veya hizmetten elde ettikleri gelir üzerinden belirlenen oranlarda ödemeleri gereken vergi miktarını devlete bildirir. Beyanname, bağlı olunan vergi dairesi veya internet üzerinden verilebilir. 

Farklı KDV Oranları Nelerdir?

KDV oranları, vergilendirme sistemi içerisinde mükelleflerin işlem yaptığı malların ve hizmetlerin türüne göre uygulanarak vergi matrahının belirlenmesine yardımcı olur. Türkiye’de %1, %10 ve %20 olmak üzere üç farklı KDV oranı uygulanır. Tüm dünyada yaşanan COVID-19 pandemisi sebebiyle etkilenen ekonomik faaliyetleri normalleştirmek adına bazı hizmetlerde geçici olarak vergi indirimleri yapıldı. 2020 yılında yürürlüğe giren 2812 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile söz konusu indirimin kapsamı yayımlandı. Ürün ve hizmet gruplarına uygulanan farklı KDV oranları aşağıdaki gibidir. 

Türkiye’de genel olarak uygulanan katma değer vergisi oranı %20’tir. Bunun yanı sıra KDV oranı 10 olan mallar ve hizmetler de oldukça fazladır. Dilerseniz Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan listeye göz atarak vergi oranlarını detaylı şekilde inceleyebilirsiniz. 

Katma Değer Vergisi (KDV) Nasıl Hesaplanır?

KDV hesaplama işleminde kullanılan iki farklı formül bulunur. Bunlar, KDV dâhil ve hariç hesaplama işlemleridir. “(Net Tutar) x [1 + (Vergi Oranı/100)]” formülü ile KDV dâhil hesaplama işlemini gerçekleştirebilirsiniz. 

Formülün nasıl kullanılacağını basit bir formülle açıklamak gerekirse, bin TL’lik bir ürüne %20 oranında KDV uygulandığı düşünülebilir. Buna göre “1,000 x (1 + 20/100) = 1000 x (1 + 0,20) = 1,000 x 1,20 = 1,200 TL” ürünün KDV dâhil fiyatı olur. 

KDV Hariç Hesaplama Nasıl Yapılır?

KDV hesaplama formülü olarak tercih edilen ikinci alternatif ise hâriç hesaplama işlemidir. “(Brüt tutar) / [1 + (Vergi oranı)]” formülü ile KDV hariç hesaplama işlemi yapılabilir. Bu durumda yukarıda verilen örnekteki rakamlar baz alındığında “1,200 TL / ( 1 + 0,20) = 1,200 TL / 1,20 = 1,000 TL” işlemi ile malın katma değer vergisi hariç bedeli bulunabilir.  

MultiNet Yemek Kartı ile KDV Avantajlarından Faydalanın!

Multinet Yemek Kartı, şirketinizin yemek giderlerini kolaylıkla yönetebilmeniz adına tasarlanmış yenilikçi bir çözümdür. Bu hizmet sayesinde hem çalışanlarınızın hem de işletmenizin KDV yükümlülüklerini yerine getirirken aynı zamanda yemek harcamalarınızda da avantaj kazanmanız mümkün olur. Üstelik Multinet Yemek Kartı’nın geniş kabul ağı sayesinde çalışanlarınız birçok restoran, kafe ve yemek yerinde rahatlıkla ödeme yapabilir. 

Multinet Up’ın sunduğu bu ayrıcalıklı imkân sayesinde çalışanlarınızın yemek seçenekleri konusunda sınırlı kalmadan özgürce karar vermelerini sağlayabilirsiniz. MultiNet Yemek Kartı ile yemek giderlerinizi daha etkin şekilde yöneterek hem personellerinize daha iyi bir yemek deneyimi sunabilir hem de işletmenizin 10 çalışan için yılda 73.000 TL'ye varan oranlarda tasarruf etmesini sağlayabilirsiniz.