Risk Sermayesi Nedir, Nasıl Çalışır?

Geleneksel iş modellerinin aksine yeni nesil işletmelerin, özgün veya inovatif fikirleri olan girişimciler ve yenilikçi iş modellerinin yaygınlaşması iş süreçlerini faaliyete geçirilmesi için ihtiyaç duyulan finansal kaynak seçeneklerini çeşitlendirdi. Risk sermayesi temelde yeni fikirleri destekleyen, uzun vadeli yatırım düşünen ve risk almaya hazır yatırımcıların yeni işletmeler ve girişimciler ile bir araya gelerek iş süreçlerinin aktif hale getirilmesini sağlayan bir finansal kaynaktır. 

Finansal kaynak olarak risk sermayesi işleyişi bakımından, geleneksel kredi seçeneklerinden ayrılıyor. Bu durum, girişimcilerin finansal ihtiyaçlarını karşılanmasında daha uygun ve etkin çözümlerin üretilmesine katkı sağlayabiliyor. Bu yazımızda sizler için risk sermayesi kavramını ve nasıl işlediğini açıklayarak sahip olduğu avantaj ve dezavantajları listeledik.

Risk Sermayesi Nedir?

İngilizce karşılığı “Venture Capital” olan risk sermayesi kavramı cesaret sermayesi ve girişim sermayesi gibi farklı terimlerle de ifade ediliyor. Başlangıçta sanayileşme stratejilerinin benimsendiği ülkelerde ortaya çıkan risk sermayesi günümüzde yaratıcı ve dinamik olan ancak iş sürecinin işleyişi için finansal gücü yeterli olmayan girişimcilerin yatırım fikirlerinin gerçekleştirilebilmesi için faydalanılan bir yatırım finansmanı olarak tanımlanıyor.

Bir tür özel sermaye yatırımı olan risk sermayesi yeni kurulmuş ve büyümek için finansmana ihtiyaç duyan girişimler ve işletmelerdir. Risk sermayesi bir kredi finansman sistemi değildir. Yatırım alan işletme veya girişimler risk sermayesi şirketine aylık bir geri ödeme yapmazlar. Risk sermayesinde, şirket veya bireysel yatırımcı tarafından sağlanan fonlamanın uzun vadede büyüyebilecek girişimler sayesinde genişletilmesi, yatırım yapılan girişim veya işletmelerin başarılı olarak yatırımcı uzun vadede önemli kazançların elde edilmesi amaçlanır.

Risk Sermayesi Kaynakları Nelerdir?

Risk sermayesi, yatırımcı tarafından uzun vadede getiri elde etmek için kullanılan bir yatırım aracı olarak görülürken, iş süreçlerini aktif hale getirmek veya geliştirmek isteyen işletmeler ve girişimciler için ise önemli finansman desteği özelliği taşır. Risk sermayesinin fon kaynakları girişimci veya yeni kurulan işletmelere çeşitli şekillerde sağlanabiliyor. Risk sermayesinin sahip olduğu fon kaynakları şu şekilde listelenebilir:

• Ticari Bankalar: Mevduat bankaları olarak da bilinen ticari bankalar ülkenin ekonomik durumunu takip ederken parasal işlemlerdeki düzeni sağlamak ve merkez bankalarının ticari işlemlerini yürütmek amacıyla kurulurlar. Devletin teşviki ile ticari bankalar risk sermayesi yatırımlarına yönlendirilebiliyor.

• Vakıflar: Bu kuruluşlar genellikle mevcut fonlarından gelir sağlamak amacı ile farklı yatırım araçlarını tercih etseler de fonlarının bir bölümünü yüksek risk, yüksek kazanç beklentisi ile değerlendirme eğiliminde olabiliyorlar. Bu nedenle, vakıflar fonlarını risk sermayesi yatırımlarına yöneltebilen kaynaklar arasında yer alır.

• Yatırım Grupları: Bireysel yatırımcılar ve şirketler bir araya gelerek yatırım grupları oluştururlar. Bu yatırım gruplarının tek amacı risk sermayesi olmasa da risk sermayesi yatırımlarına yöneltilen fonlara sunulabiliyor.

• Yatırım Bankaları: Kârlılık ve başarı beklentisi ile temelde yüksek teknoloji odaklı inovatif yeni ve küçük işletmelerin halka açılmasına aracılık etmek için rekabet eden yatırım bankaları sayesinde yeni girişimler ve işletmeler risk sermayesinden faydalanabiliyorlar.

• Kamu Kuruluşları: Bakanlıklar, üniversiteler gibi belirli kamu kuruluşları sağladıkları yönetsel ve finansal hizmetler ile yeni girişimleri destekleyebiliyor. Finansal süreçte fonlamalar vakıf, devlet, üniversite, şahıs, şirket gibi farklı kaynaklardan sağlanabiliyor.

Risk Sermayesindeki Nasıl İşler?

Yatırımcılar risk sermayesini girişim veya işletmelerin iş süreçlerinin farklı aşamalarında sağlayabilirler. Risk sermayesindeki girişim veya işletmeleri finanslama şekilleri şu şekilde sıralanabilir:

• Proje Aşamasında: Bu aşamada yapılan finanslamada iş süreci hala fikir aşamasındadır, işletme veya girişim henüz faaliyete geçmemiştir. Bu aşamadaki finanslamada sunulan sermayeye çekirdek sermaye olarak da adlandırılır.

• Başlangıç Aşamasında: Bu aşama finanslama girişim fikrinin henüz piyasaya çıkarılmadığı, hizmet veya ürünün araştırma geliştirme çalışmalarının yürütüldüğü dönemde yapılır. Risk sermaye yatırımcılarının bir girişim veya işletmeye yatırım yapmak için en çok tercih ettiği aşamadır. Risk sermayesinin genel kullanım alanı da bu aşamaya yöneliktir. 

• Üretim ve Pazara Giriş Aşamasında: Bu aşamada işletme ürün veya hizmeti temelde ortaya koymuştur ancak ticari üretim veya pazarlama süreci için ek fona ihtiyaç duyar. Bu noktada, risk sermayesi ile işletmelerin ticari üretime başlatılması veya iyileştirilmesinin yanı sıra piyasada yer alabilmeleri için gerekli çalışmaların yürütülmesi amaçlanır.

• Pazarda Tutunma Aşamasında: Bu aşamada risk sermayesi belirli bir pazar payına ulaşmış ürün veya hizmet sunan işletmelerin halka açılma sürecinde ihtiyaç duydukları fonu sağlamak amacıyla kullanılır. 

Risk Sermayesi Avantajları

• Risk sermayesi ile yatırımcı yatırım yaptığı şirket veya girişimin başarılı olması durumunda yüksek finansal kazançlar elde etme potansiyeline sahip olur. 
• Risk sermayesi sayesinde girişimci ve yeni işletmeler iş süreçlerini başarılı ve etkin bir şekilde yürütebilirler. 
• Geleneksel finansman biçimlerinden farklı olarak risk sermayesi ile yatırım alan girişim veya işletmenin borçlanma, geri ödeme gibi kaygıları olmadan doğrudan iş sürecine odaklanabilmesi sağlayabilirler.

Risk Sermayesi Dezavantajları

Risk sermayesinin yatırımcı açısından en büyük dezavantajlarından biri yüksek riskli bir yatırım aracı olmasıdır. Her ne kadar risk sermayesi firmaları yatırım yapılacak girişim veya işletmeleri araştırmak için kaynak ve araçlara, gerekli değerlendirmeleri yapabilecek uzmanlık ve bilgiye sahiplerdir. Ancak, tüm bunlar risk sermayesi yatırımcısının her zaman kazanç sağlayabilmesi için yeterli olmayabiliyor. Bu nedenle de risk sermayesi şirketleri genellikle birden fazla işletmeye yatırım yaparak riski çeşitlendirme seçeneğine başvururlar.

Yeni girişimler ve işletmeler için önemli bir finansman kaynağı olan risk sermayesini sizler için bu yazımızda ele aldık. Tüm girişimcileri ve yeni nesil işletmeleri yakından ilgilendiren güncel konular ve pratik bilgiler için Multinet Up Blog sayfamızı ziyaret edebilir, aynı zamanda avantajlarla dolu Multinet UP çözümlerini keşfedebilirsiniz.