İş Rotasyonu Nedir?

Çalışma hayatında iş süreçlerini ya da çalışma şekillerini ifade eden pek çok kavram kullanılır. Çalışanlar ve işverenler arasında sık telaffuz edilen kavramlardan biri de iş rotasyonudur. Hal böyle olunca iş rotasyonu nedir, nasıl kullanılır, avantajları ve dezavantajları nelerdir gibi pek çok sorunun yanıtı merak konusudur. 

İş Rotasyonu Ne Demek?

Fransızca “rotation” kelimesinden dilimize geçen rotasyon, yer değiştirme anlamında kullanılır. Çalışanların dahil oldukları organizasyon içerisinde aynı ya da benzer seviyedeki işler veya görevler arasında geçici süre ile çalıştırılması durumuna ise iş rotasyonu denir.  

Bölüm sorumluları ya da işverenlerin iş rotasyonu yapma nedenleri genellikle aşağıdaki gibidir:

• Farklı bir bölüm ya da sorumluluk ile rutin çalışma ortamına hareketlilik katmak, iş sürecini sıradan olmaktan çıkarmak
• Aynı iş yeri içerisinde çalışanlara farklı bölümlerde çalışma fırsatı vermek ve bireylere farklı iş deneyimleri kazandırarak yetkinlik alanlarını genişletmek
• Organizasyonun farklı yönlerini keşfetme fırsatı vererek öğrenme isteğini tetiklemek
• Personelin yapmakta olduğu işe daha geniş bir perspektifle bakmasını sağlamak ve işi çok yönlü olarak sergileme fırsatı vermek
• Zaman zaman farklı departmanlarda ortaya çıkabilecek çalışan ihtiyacı durumunda iş süreçlerini sekteye uğratmadan çalışmaya devam edebilmek 

İş rotasyonu asla bir terfi ya da pozisyon düşürme değildir. Amaç personele organizasyonun farklı alanlarını tanımaları için fırsat vermektir.  

İş Rotasyonunun Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

İş yerinde belli bir sistem içerisinde kurulu olan organizasyonlarda yapılan bütün değişikliklerde olduğu gibi rotasyonun da beraberinde bazı avantajları veya dezavantajları getirmesi sürecin doğal akışının bir parçasıdır. Dilerseniz iş rotasyonunun sürece olan olumlu ve olumsuz etkilerini birlikte değerlendirelim; 

İş Rotasyonun Avantajları Nelerdir?

İş rotasyonun en önemli avantajı, çalışanların yeni bilgi ve beceriler kazanmasını sağlamaktır. Rotasyonla çalışan, iş ile ilgili hiç bilmediği herhangi bir konuyu öğrenebilir ya da süreç içerisinde kendi becerilerini keşfedebilir. 

İş rotasyonunun öne çıkan avantajları detaylıca şöyle sıralanır: 

Çalışanların Yeni Bilgi ve Beceriler Kazanması

Farklı pozisyon ve görevlerde yer alan personel, aynı ya da benzer işi yaparken yeni becerilerini geliştirir. Belki daha önce hiç bilmediği yanlarını keşfedip var olan özelliklerini geliştirme fırsatı bulur. Bu da iş hayatında çok daha tecrübeli olmasına ve gelecekte başka pozisyonlarda da kolayca çalışabilmesine olanak tanır. 

Yapılan İşi Farklı Açılardan Görme Olanağı Tanıması 

Yapmakta olduğu iş ile ilgili farklı alanlarda görev alan personel işi daha geniş bir perspektifle görme fırsatı bulur. İşler tek bir kişi tarafından yürütülmediğinden yapılan işin geliştirilmesini, süreçte çok daha yetkin ve başarılı olunmasını sağlar.   

Çalışanlara Esnek Çalışma Alışkanlığı Kazandırması

Birden fazla rol ve sorumluluğu yerine getiren personel farklı yönlerini geliştirir. Bu da daha esnek çalışma becerileri geliştirmesine, kriz yönetimi ve problem çözümü süreçlerinde daha başarılı olmasına katkı sağlar.   

İhtiyaç Durumunda Kritik Pozisyonlara Derhal Personel Sağlanması

Çalışanların farklı alanlarda tecrübeli olması personel eksikliğinde ya da acil yetiştirilmesi gereken bir projede işlerin sekteye uğramadan hızla yoluna girmesine ve başarılı bir şekilde tamamlanmasına olanak tanır. 

Çalışanlara Kendilerinin Farklı Rollerdeki Yeterliliklerini Görebilmelerine Olanak Sağlaması

Personele kendisiyle ilgili iş hayatında öz değerlendirme yapma fırsatı tanır. Rotasyon sonrası kendini farklı rollerde deneyimleyen personel hangi rol ya da sorumluluklarda iyi hangilerinde kötü olduğunu görür, durumu değerlendirir ve ihtiyaç durumunda eksikliklerini giderir ve gerekli önlemleri alır.  

İş Tatminsizliğini En Aza İndirmesi

Çalışanlara farklı alanlarda çalışma fırsatı sunması, personeli tekdüze ve monoton bir çalışma hayatından uzaklaştırır. Kendi becerilerini keşfetmenin heyecanı ile yeniliklerle dolu bir iş ortamı sunar.

İş Rotasyonunun Dezavantajları Nelerdir?

İş rotasyonunun en büyük dezavantajı süreç yönetiminin zorluğudur. Bazı durumlarda rotasyon süreci, yeni bir personelin işe alımı kadar uzun ve meşakkatli olabilir. 

İş rotasyonunun öne çıkan dezavantajları kısaca şöyle sıralanır: 

Yeni İşe Alışma Sürecinin Bazen Fazla Zaman Alması

Yeni pozisyona geçen personelin işin inceliklerini öğrenmesi, yeni takım arkadaşlarıyla uyum içerisinde çalışabilecek pozitif enerjiyi yakalaması bazen uzun zaman alır. 

İş Veriminin Düşmesine Sebep Olma

Farklı alanlarda çalışma bazen işlerin daha yavaş ilerlemesine neden olabilir. Personel yeni görevinde yetememe kaygısı ve stres duyabilir. Bu olumsuz duygular iş verimini düşürür.  

Rotasyon Sırasında Öğrendiği Bilgilerin Eski İşine Ket Vurması

Yeni bilgiler ve alışkanlıklar her zaman eskisinin üzerine artı değer olmayabilir. Rotasyondan sonra önceden alışmış olduğu görevine dönen personel yeni bilgileri ile eski işini yapmaya çalışırken bazen süreci sekteye uğratabilir. 

Değişikliğin Her Çalışanı Motive Etmemesi

İş rotasyonu her çalışanı heyecanlandırmaz. Bazı çalışanlar rutinini bozmaktan hoşlanmaz ve mevcut işinde çok daha verimli çalışır. Bu çalışanlar için rotasyon motivasyon düşürücüdür. Bu da gerek işine gerekse çalıştığı kuruma karşı aidiyet hissini azaltır. 

Çalışanların Rotasyon ile Kariyerinin Olumsuz Etkileneceğini Düşünmesi  

Rotasyonla aldığı yeni rolün mevcut pozisyonundan daha aşağıda olduğu düşüncesi ya da yeni rolünde başarısız olacağı ve iş arkadaşlarının karşısında küçük düşeceği kaygısı gibi duygu durumları rotasyonun kendisine ve kariyerine olumsuz etki edeceğiniz düşünebilir. 

İş Rotasyonu Nasıl Yapılır? 

İş rotasyonu, çalışanların esas görevleri dışında başka görevlere atanması yani yer değiştirmesi şeklinde gerçekleştirilir. Ancak "İş rotasyonu nasıl yapılır?" sorusunun yanıtı kadar, "İş rotasyonu nasıl yapılmalıdır?" sorusunun yanıtı da önemlidir. Çünkü rotasyon doğru şekilde yapıldığında olumsuz etkileri ortadan kalkacak, çok daha verimli çalışma ortamlarının oluşmasını sağlayacaktır. 

İş rotasyonu yapılırken dikkat edilmesi gerekenler:

• Rotasyonun sebebi ve nasıl uygulanacağı ile ilgili esaslar açık bir şekilde personelle paylaşılmalı. 
• Çalışanların rotasyon uygulaması için istekli olması sağlanmalı.
• Personelin yeni roller ve sorumluluklar için rotasyon öncesi eğitilmesi ve böylece yetememe duygusundan uzaklaşmaları sağlanmalı.
• Yeni pozisyon ve görevlerdeki işlerin takibi yapılmalı ve gerektiği durumlarda yardım ve rehberlik yapılmalı.
• Personelin kariyerini olumlu etkileyecek şekilde düzenlenmeli ve planlaması o yönde yapılmalı.