İsteğe Bağlı Sigorta: Kimler Başvurabilir ve Şartları Nelerdir?

Multinet Up

       

  Bağlantı kopyalandı

Düzenli bir işte çalışmıyor, fakat emeklilik tarihini ertelemek de istemiyorsanız tam bu noktada isteğe bağlı sigorta devreye girer. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), belirli şartları sağlayan bireylere prim ödeyerek uzun vadeli sigorta haklarından yararlanma fırsatı tanır. Böylece aktif sigortalı olmadığınız dönemler bile emeklilik hesabınıza dâhil edilebilir. Üstelik sağlık güvencesi ve ölüm aylığı gibi haklar da bu paketle korunur. 

İsteğe Bağlı Sigorta Nedir?

İsteğe bağlı sigorta, 5510 sayılı Kanun’un 50. maddesi uyarınca Türkiye’de ikamet eden veya Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarını kapsar. Bu gruptaki bireyler, kendi primlerini ödeyerek uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm) dâhil olmasını sağlayan bir sistemdir. 

İsteğe bağlı sigortaya kabul edildiğinizde SGK sizi “4/1-b” (eski BAĞ-KUR) grubuna alır. Bu grupta her ay yatırmanız gereken prim, brüt asgari ücretin en az %32’si kadardır. Ödediğiniz her prim günü doğrudan emeklilik hesabınıza eklenir. Başvuru sahibi, sigorta primini düzenli yatırdığı sürece hem emeklilik gün sayısını artırır hem de sosyal güvenlik boşluklarını kapatır.

İsteğe Bağlı Sigorta ile Sağlanan Haklar

Kayıt dışı veya aralıklı çalışan bireyler için bu model, güvence zincirindeki eksik halkayı tamamlar. Primler düzenli yatırıldığında:

• Emeklilik Hakkı: Gün ve yıl şartı dolduğunda isteğe bağlı sigorta emeklilik statüsünden yaşlılık aylığı bağlanır.
• Sağlık Hizmeti: 30 gün prim koşulu sağlandıktan sonra genel sağlık sigortası kapsamında tedaviler karşılanır.
• Malullük ve Ölüm Aylığı: Prim gün sayıları tamamlandığında hak sahiplerine aylık bağlanır. Bu hak, özellikle ev içi bakım yükü nedeniyle iş hayatından uzak kalan bireylerin kadınlarda isteğe bağlı sigorta emeklilik şartlarını karşılayarak gelir güvencesine daha erken ulaşmasına katkı sağlar.

Sistemin kritik noktası, primlerin aksatılmamasıdır. 12 ay boyunca hiç ödeme yapılmazsa sigorta durumu duraklatılır ve tekrar başlatmak için yeni başvuru gerekir. Güncel mevzuata göre primler e-Devlet üzerinden kredi kartıyla ödenebilir. Ödeme ekranı, gecikme zammını otomatik hesaplayarak gösterir.

İsteğe Bağlı Sigorta Başvurusu Nasıl Yapılır?

İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenler, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikemetgahlarının bulunduğu sosyal güvenlik ilk müdürlüklerine veya sosyal güvenlik merkezlerine giderek başvuru yapmaları gerekir. Ayrıca e-Devlet üzerinden online başvuru yapma imkanları da bulunur.

Tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen sigortalıların ise talep dilekçesi ile müracaat etmeleri yeterlidir.

İsteğe Bağlı Sigorta Başvurusu için Gereken Belgeler

İsteğe bağlı sigorta başvurusunu e-Devlet’ten yapıyorsanız fiziki evrak talep edilmez. Sistem, kimlik ve adres bilgisini otomatik olarak doğrular. Şahsen SGK müdürlüğüne gidecekseniz aşağıdaki belgeler istenir:

• T.C. kimlik kartı fotokopisi
• İsteğe bağlı sigorta giriş bildirgesi
• Başvuru dilekçesi

Belgeler sisteme işlendiği anda başvuru sonuçlanır, ek belge talep edilmez. Dijital ortama aktarılan form, prim hesaplaması için temel alınır ve tüm bildirimler kayıtlı cep numarasına SMS olarak gelir. Bu sade süreç, başvuru sahibini uzun evrak trafiğinden kurtarır, sigortalılığın süratle başlamasını sağlar.

İsteğe Bağlı Sigorta Kimler için Geçerlidir?

İsteğe bağlı sigorta şartlarını karşılayan herkes başvuruda bulunabilir. SGK, bu koşulları düzenli günceller. Başvuru öncesi tabloyu netleştirmek gerekirse şu noktalara dikkat etmek gerekir: 

• Başvuru yapacak kişi 18 yaşını doldurmuş,
• 5510 sayılı Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayan,
• Sigortalı olarak çalışmakla beraber ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayanlar,
• Kendi sigortalılıkları nedeniyle Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük veya yaşlılık aylığı almayanlar isteğe bağlı sigortalı olabilirler. 

Koşullar karşılanırsa başvuru elektronik ortamdan işleme alınır ve sigortalılık 4/1-b statüsünde başlar. Böylece hem prim günleri sayaca eklenir hem de uzun vadeli sigorta hakları kesintisiz korunur.

İsteğe Bağlı Sigorta Primleri ve Ödeme Yöntemleri

SGK, isteğe bağlı sigorta primleri için taban ve tavan matrahı brüt asgari ücrete endeksler. 2025 yılı rakamları dâhilinde tablo şöyle görünür:

• Taban Prim: Brüt asgari ücret × %32
• Tavan Prim: Brüt asgari ücret × 7,5 × %32

Ödeme yöntemleri, başvuru kanalından bağımsız olarak çeşitlidir:

• e-Devlet üzerinden kredi kartı veya banka kartı
• İnternet bankacılığı “SGK - İsteğe Bağlı” menüsü
• PTT şubelerinden TC kimlik numarası ile nakit yatırma

Prim, ayın son iş gününe kadar ödenirse gecikme faizi doğmaz. Art arda 12 ay ödeme yapılmazsa sigortalılık askıya alınır ve geçmişe dönük borç birikmez. Düzenli ödeme, GSS dâhil tüm hakların kesilmeden devam etmesini sağlar.

İsteğe Bağlı Sigorta ile Emeklilik Şartları

İsteğe bağlı sigorta emeklilik sürecini şekillendiren üç ana parametre vardır: prim günü, yaş ve prim ödeme süresi.

• 2008 Ekim sonrası ilk kez sigortalı olanlar için emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak başlar. Yıl ve prim artışıyla kademeli olarak 65’e çıkar.
• Asgari prim günü 9000’dir. Eksik günler isteğe bağlı prim ödenerek tamamlanabilir.
• Ev kadını günü borçlanması ile erken kapatma olanağı mevcuttur.

Gün ve yaş koşulu aynı takvim yılı içinde dolduğunda şahıs, SGK’ye emeklilik dilekçesi verir ve aylık bağlama süreci başlar. Primler düzenli yatırıldığı sürece isteğe bağlı statü, zorunlu sigortalı dönemlerden farklı muamele görmez. Emekli aylığı bağlama oranı aynı formülle hesaplanır.

İsteğe Bağlı Sigorta ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

İsteğe Bağlı Sigorta 4A mı 4B mi?

Başvurunuz kabul edildiğinde sigortalılık türünüz 4/1-b (eski BAĞ-KUR) kabul edilir. Yani kendi priminizi kendiniz ödersiniz. 4/1-a (SSK) veya 4/1-c (Emekli Sandığı) statüsünde aktif prim öderken isteğe bağlı sisteme geçiş mümkün değildir. Dolayısıyla 4A isteğe bağlı sigorta prim ifadesi için mevzuatta ayrı bir başlık bulunmaz. İsteğe bağlı model tek hat üzerinden 4/1-b olarak işler.

İsteğe Bağlı Sigorta Ne Zaman Yapılabilir?

Aktif sigortalı olmadığınız, yani prime esas kazancınızın SGK'ye bildirilmediği her dönemde başvuru yapabilirsiniz. E-Devlet başvurusu haftanın 7 günü, günün 24 saati açıktır. Müdürlüğe gitme zorunluluğu yoktur. Sistem, başvuru tarihini takip eden gün sigortalılığı başlatır; ilk prim yatırılana kadar haklar pasif bekler.

İsteğe Bağlı Sigorta Nasıl Yaptırılır?

E-Devlet’e T.C. kimlik numaranızla girip “Sosyal Güvenlik Kurumu/İsteğe Bağlı Sigorta Başvurusu” menüsünü açarsınız. Kimlik ve adres bilgileri otomatik olarak yüklenir. Brüt asgari ücret ile tavan kazanç arasında prim esas kazancınızı seçtikten sonra SMS doğrulamasıyla formu onaylayabilirsiniz. Onay belgesi PDF olarak indirilebilir. İlk priminizi ödediğinizde sigortalılığınız fiilen aktif hâle gelir.

İsteğe Bağlı Sigorta Prim Tutarları Ne Kadardır?

Aylık prim, beyan ettiğiniz kazancın %32’sidir. 2025 taban matrahı brüt asgarî ücret (26 005,50 TL) olduğundan taban prim 8 321,76 TL’dir. İsteğe bağlı sigortada tavan kazanç asgarî ücretin 7,5 katıdır (195 041,25 TL). Üst limiti tercih edenler için prim, 62 413,20 TL’ye yükselir. Bu değerler asgari ücret her güncellendiğinde otomatik revize edilir. 

4A İsteğe Bağlı Sigorta Primi Ne Kadardır?

Mevzuatta 4A için ayrı bir “isteğe bağlı” primi bulunmaz. 4/1-a statüsündeki kişiler zaten işverenleri aracılığıyla zorunlu prim öder. İşten ayrılıp prim ödemesi durunca isteğe bağlı modele geçilebilir. Bu durumda 4/1-b prim tarifesi geçerli olur.

Ev Kadınları için İsteğe Bağlı Sigorta Primi Ne Kadardır?

Ev içi emek veren kadınlar da standart taban prim olan 8.321,76 TL’yi öder. Ancak üç doğum borçlanması ve isteğe bağlı prim günleri birleştiğinde emeklilik için gereken 9000 günü daha erken tamamlama şansı doğar. 

İsteğe Bağlı Sigorta Ödemeleri Nasıl Yapılır?

Primler e-Devlet “Ödemeler / SGK” ekranından kredi kartıyla, bankaların internet şubelerinden ya da PTT veznelerinden yatırılabilir. Ödeme her ayın son iş gününe kadar yapılır. Gecikme hâlinde sistem otomatik faiz ekler ve borç tutarını yeniden hesaplar. Düzenli ödeme sayesinde sağlık provizyonu kesintisiz sürer ve emeklilik günü sayacı durmaz.

Uyarı: Multinet Up Blog’da yer alan içeriğin yalnızca bilgi verme amaçlı olduğunu, bilgilerin Multinet Up Blog’un hazırlanma tarihindeki bilgilere dayanarak hazırlandığını ve bilgilerin daha sonra değişebileceğini unutmayınız!