Babalık İzni Nedir, Kaç Gündür? [2024]

Çalışanların ve işverenlerin haklarını düzenleyen kanunlar, bazı özel zamanlara yönelik detaylar içerir. Personellerin ebeveynliğe adım attığı ilk günlerde görevine bir süreliğine ara vermesini sağlayan babalık izni de bu haklar arasındadır. Doğum izni kapsamındaki bu imkân, yeni baba olan çalışanların eşiyle ve çocuğuyla vakit geçirmesini mümkün kılar. Bu yazıda 4857 sayılı İş Kanunu ile hükme bağlanan özel sektör babalık izninin ne olduğunu, nasıl alındığını ve kullanıldığını açıkladık. 

Çalışanlara Tanınan Babalık İzni Nedir?

Babalık izni, eşi doğum yapan çalışanlara tanınan bir haktır. Bebeği olan personellerin işine bir süreliğine ara vermesine olanak tanır. 4857 sayılı İş Kanunu ile düzenlenen bu hak, ücretli izin kapsamındadır. Eşine ve yeni doğan çocuğuna zaman ayırmak isteyen personeller, ücretli babalık izni kullandığında herhangi bir maaş ya da sosyal hak kaybına uğramaz. Ayrıca kanunlarla hükme bağlanan bu izin, evlatlık edinen erkek çalışanlar için de geçerlidir. 

Babalık İzni Kaç Gün?

Doğumda babalık izni hem kamu hem özel sektör personellerine tanınan haklar arasındadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu’na bağlı olarak çalışanlar, eşinin doğum yaptığı gün itibarıyla bu haktan yararlanabilir. Babalık izni, her iki kanunda da “Mazeret İzni” başlığı altında yer alır. 657 sayılı kanuna tabi olanlara 10 gün; özel sektör çalışanlarına ise 5 gün süreyle verilir. 

2024’te Babalık İzni Kaç Gün?

2024 babalık izni gün sayısı ve diğer şartlarında herhangi bir değişiklik yoktur. Bu noktada ilgili hakkın yasal dayanağına değinmekte fayda vardır. İş Kanunu’nun ek madde 2 bölümünde, “İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.” ibaresi vardır. Özetle, özel sektördeki erkek çalışanların 5 güne kadar izin hakkı vardır. 

Baba olan çalışanlarınız için en iyi hediye: MultiGift

İzin Alma Süreci: Babalık İzni Dilekçesi Nedir?

Doğumun ardından babalık izni kullanmak, çalışanın inisiyatifine bırakılan bir haktır. Yani personeller, bu haktan yararlanma kararını bizzat alır ve bildirir. Eşinin ve çocuğunun bakım süreçlerine vakit ayırma talebini, işverenine babalık izni dilekçesiyle iletir. Ardından doğumun gerçekleştiği gün itibarıyla izne ayrılabilir. Aşağıda bu haktan faydalanmak için gereken tek belge olan izin dilekçesinin bir örneğini görebilirsiniz. 

Babalık izni için gerekli belgeler, doğumdan önce ya da sonra düzenlenebilir. Bu aşamada önemli olan, doğumun beklendiği ya da gerçekleştiği günün doğru belirtilmesidir. Böylelikle çalışan, çocuğunun dünyaya geldiği tarihte bu haktan yararlanabilir.

Babalık İzni Ne Zaman Başlar?

Çalışanlara tanınan babalık izni, doğumun olduğu tarihte başlar. Personeller, çocuğunun dünyaya geldiği günden itibaren ücretli izne ayrılabilir. Doğumdan önce babalık izni kullanmak mümkün değildir. Ancak eşi hamile olanların işvereniyle ortak karar aldıktan sonra farklı nitelikteki ücretli ya da ücretsiz izin haklarından yararlanması mümkündür. 

Çalışanlar Babalık İznini İstedikleri Zamanda Kullanılabilir mi?

Kamu ve özel sektör çalışanlarına yönelik babalık izni, belirli şartlarla faydalanılan bir haktır. Eşi doğum yapan personeller, bu izinden çocuğunun hayata gözlerini açtığı günden itibaren yararlanır. Ayrıca bu izin türünde erteleme ya da aralıklı kullanma gibi seçenekler yoktur. Kısaca yeni baba olan çalışanlar, ücretli iznini doğumun hemen ardından ve tek seferde  kullanabilir. 

Babalık İzni Uzatılabilir mi?

Babalık izinlerinde gün sayısı, çalışanların tabi olduğu iş kanunlarıyla hükme bağlanmıştır. Bu nedenle izin süresinin kısaltılması söz konusu değildir. Ancak eşi doğum yapan personeller, işvereniyle anlaşması durumunda mevcut izin süresini uzatabilir. Öte yandan, doğum sırasında ya da sonrasında vefat eden annenin izinleri babaya geçer. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74.maddesinde bu hak, “Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır.” ibaresiyle açıklanmıştır. 

İşletmeler Tarafından Babalık İzni Verilmezse Ne Olur?

Türkiye’de çalışanların haklarını düzenleyen kanunlar, ücretli izin ve kıdem tazminatı gibi konulara yer verir. Bu haklar arasında eşi yeni doğum yapanlara verilen babalık izni de vardır. İşverenler, ilgili yasalar kapsamında iş sözleşmesine bağlı olarak görev yapanlara tanınan hakları sağlamak zorundadır. Aksi takdirde kanuna aykırı hareket etmiş olur. Buna bağlı olarak çalışan, iş akdini feshedebilir ya da haklarını aramak için yasal yollara başvurabilir. 

Babalık İzninin Kullanılması Maaştan Kesintiye Sebep Olur mu?

Yeni ebeveyn olan çalışanlara yönelik babalık izni, maaşta ya da sosyal haklarda kesintiye yol açmaz. Ücretli olarak yararlanıldığı için maddi kayba uğramadan göreve bir süre ara verme imkânı sağlar. Bu noktada ücretli izin konusunu açıklamakta fayda vardır. İş Kanunu ile düzenlenen ücretli izinler, personellerin iş dışındaki özel durumlarında kullanılır. Babalık izni de bu kapsamda düzenlenen haklardan biridir. 

Babalık İzni Yıllık İzinden Düşülür Mü?

İş sözleşmesine bağlı olarak çalışanlar, aynı işyerinde geçirdikleri 1 senenin ardından yıllık izin kullanmaya hak kazanır. Ücretli izinler arasındaki bu hak, 4857 sayılı kanunun 53.maddesinde düzenlenir. Bir diğer ücretli hak olan babalık izni ise aynı yasanın “Mazeret İzni” bölümünde yer alır. Özetle söz konusu izinler, birbirinden bağımsızdır. Eşi yeni doğum yapanlar, yıllık tatilinden feragat etmeden babalık izni kullanabilir. 

Alınan Babalık İzni Resmî Tatile Denk Gelirse Ne Olur?

Mazeret izni hakkı, ilgili durumun gerçekleştiği andan itibaren doğar. Babalık izni başlangıcının resmî tatile denk gelmesi halinde de aynı şartları geçerlidir. Zira 4857 sayılı İş Kanunu’nun bu izni düzenleyen maddesinde “iş günü” ibaresi yoktur. Yani çocuğu dünyaya gelen erkek çalışanların izin süresi, resmî ve dinî bayramlarda işlemeye devam eder. Başka ifadeyle, babalık izni tatile denk gelirse toplam sürede herhangi bir değişiklik olmaz. 

Babalık İzni Hafta Sonuna Denk Gelirse Ne Olur?

Babalık izninin hafta sonuna denk gelmesi durumunda bu hakkın başlangıç ve bitiş tarihi aynı kalır. Çalışanlar, haftalık tatil günlerinde gerçekleşen doğumlarda yasalarla belirtilen iznini kullanmaya başlar. Ardından hafta sonunun da dâhil olduğu izin süresi sona erdiğinde görevine geri döner. 

Evlat Edinen Kişi Babalık İzni Kullanabilir mi?

4857 sayılı İş Kanunu, evlat edinen çalışanlara da babalık izni hakkı tanır. Bu kanunun “Mazeret İzni” başlığında evlat edinmeye yönelik bir ibare yer alır. İlgili maddeye göre özel sektör çalışanları, 5 güne kadar babalık izni alabilir. 

Öte yandan, 3 yaşından küçük çocuğu evlat edinen ebeveynlere yönelik düzenlemeler farklı bulunur. İş Kanunu’nun “Analık Hâlinde Çalışma ve Süt İzni” başlıklı maddesinde “Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.” ibaresi vardır. Bu maddeye göre evlat edinen babalar, sekiz haftalık izin hakkından yararlanabilir. 

MultiGift Kurumsal Hediye Kartı ile Çalışanlarınızı Kutlayın

İşverenlerin ve çalışanların hayatını kolaylaştıran Multinet Up hem kapsamlı hem çok yönlü çözümler sağlar. Bu çözümler arasındaki MultiGift Kurumsal Hediye Kartı, personellerinize esnek yan haklar ve özel gün yardımları ya da ödülleri sunmanıza yardımcı olur. Firmanıza ise %45’e varan vergi avantajı getirir. Çalışan bağlılığını ve motivasyonunu destekleme gibi yönleriyle ön plana çıkan bu kurumsal çözüm gibi daha pek çok fırsata ulaşmak için Multinet Up ile tanışabilirsiniz.