Kıdem Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır? [2024 İçin Güncellendi]

Çalışanların bir iş yerinde çalıştığı süre boyunca kazandığı haklardan biri kıdem tazminatıdır. Bu konu, birçok kişi için karmaşık ve anlaşılması güç olabilir. Multinet Up olarak hazırladığımız bu yazıda bu uygulamanın ne olduğunu ve yapılacak ödemenin hesaplandığını açıklamak için rehber niteliğinde bilgiler sunduk. Profesyonel hayatınızın birikimlerini korurken geleceğinizi daha güvenli bir şekilde planlamak için kıdem tazminatı hakkında bilmeniz gereken tüm bilgileri yazının devamında bulabilirsiniz.

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı hakkı, bir çalışanın işyerinden ayrıldığında veya emekli olduğunda aldığı bir tür ödemedir. Genellikle çalışanın iş yerindeki hizmet yıllarına bağlı olarak hesaplanır; işyerine olan bağlılığını ödüllendirir. İş yerindeki hizmet yılları arttıkça tazminatın miktarı da yükselir. Bu uygulama, işten ayrılan veya emekli olan kişilere finansal bir güvence sağlar, işten ayrıldıklarında maddi destek sunar.

Kıdem Tazminatının Hukuki Niteliği Nedir?

1475 sayılı İş Kanunu, kıdem tazminatına ilişkin usul ve esasları düzenleyen yasal bir güvencedir. Hukuki olarak bu tazminat, çalışanların işverenleri ile olan iş ilişkilerini sonlandırmaları durumunda hak ettikleri bir ödemedir. Kıdem Tazminatı Kanunu’na göre belirli şartları yerine getiren çalışanlar, işten ayrıldıklarında veya emekli olduklarında bu tazminatı almaya hak kazanırlar. Bu hak, çalışanların iş yerinde geçirdikleri yıl sayısına ve diğer faktörlere göre hesaplanır. İş Kanunu'nda bu konuyu düzenleyen çok sayıda madde ve hüküm bulunmaktadır ve bu hükümler, çalışanların tazminat haklarını korur.

Emekli olacak çalışanlarınız için en iyi hediye: MultiGift

Kıdem Tazminatına Hak Kazanmanın Koşulları Nelerdir?

Bir çalışanın bu tazminatı almaya hak kazanabilmesi için bazı temel koşulların karşılanması gerekir. Türkiye’de çalışanların kıdem tazminatı alma şartlarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür: 

• İş Kanunu'na göre, bir çalışanın bu ödemeyi almaya hak kazanabilmesi için bu yasa kapsamında işçi kabul edilmesi ve aynı işverenle en az bir yıl çalışmış olması gerekir.
• İşçinin işten ayrılma şekli, İş Kanunu'nda belirtilen kurallara uygun olmalıdır. İş sözleşmesi işçi tarafından haklı bir nedenle sonlandırıldığında çalışan bu ödemeyi alma hakkına sahip olur.

Kıdem tazminatı şartları, yukarıda sıralandığı gibidir. Çalışanların merak ettiği hususların başında gelen bu tazminata yönelik gerekli şartları sağlayan herkes ilgili ödeme için hak kazanabilir. 

İşçi Hangi Hallerde Kıdem Tazminatına Hak Kazanır?

İş hayatında birçok çalışan yıllarca aynı işverenle çalışırken zaman zaman bazı durumlarla karşı karşıya kalabilir. İşte bu durumlarda, işçiler ve aileleri için önemli bir maddi destek sağlayan bu tazminat devreye girer. Bu ödeme için şu hâllerde hak kazanılabilir: 

• Emeklilik: İşçinin emekli olması durumunda, tazminatı ödenir.
• Ölüm: İşçinin vefat etmesi durumunda, mirasçıları tazminatı alabilir.
• Maluliyet: İşçinin çalışma yeteneğini kaybetmesi durumunda tazminat ödenir.

İşçinin uzun yıllar süren çalışma hayatının sonunda emekliliğe hak kazanması, vefat etmesi veya çalışma yeteneğini kaybetmesi durumlarında bu tazminat, çalışanların ve ailelerinin maddi güvencesini temin eder. Bu, işçilerin iş hayatına ve geleceğine dair önemli bir destektir.

2024 Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı hesaplama 2024 yılında işçilerin brüt ücretleri temel alınarak yapılır. Net ücret hesaplamalara dâhil edilmez. Dolayısıyla kıdem tazminatı net brüt maaş miktarını bilerek hesaplanmalıdır. İşçinin brüt ücretine sigorta primi, sendika aidatı, vergi gibi kesintiler öncesindeki brüt maaşı esas alınır. Bir yıl kıdemi olan bir kişi için 30 günlük giydirilmiş ücret ödenmesi yönetmiyle kıdem tazminatı hesaplanır. 

Sürekli olarak ödenen sosyal yardımlar ve benzeri ücretler de hesaplamaya dâhil edilir. İkramiyeler, genellikle işçinin son aldığı brüt ücret üzerinden günlük olarak hesaplanır. Bu hesaplamalarda değişkenlerin tamamı brüt maaş baz alınarak yapılır ve kıdem tazminatından sadece Damga Vergisi kesintisi yapılabilir.

Kıdem Tazminatı Hesaplama İşlemi Nasıl Yapılır?

Kıdem tazminatı hesaplama işlemini basit bir örnekle açıklamak mümkündür. Bir işçinin 10 yıl çalıştığını varsayalım. Son aylığını 20.000 TL olarak kabul edelim. Bu durumda alacağı tazminat, “10 x 20.000 TL = 200.000 TL” şeklinde hesaplanabilir. Bu ücretten sadece damga vergisi kesintisi yapılır. 

İhbar Tazminatı ile Kıdem Tazminatı Arasındaki Fark Nedir ?

Kıdem ve ihbar tazminatı, çalışanlar için geçerli olan iki farklı tazminat türüdür. Aralarındaki temel farklardan biri, tazminatı kimin ödediğidir. Kıdem tazminatı, sadece işveren tarafından ödenir. İhbar tazminatı ise hem işveren hem de çalışan tarafından ödenebilir. İhbar tazminatının ödenmesi, çalışan tarafından ihbar süresine uyulmaması durumunda işçinin sorumluluğunu gerektirir.

Başka bir ihbar ve kıdem tazminatı farkı ise vergi kesintileriyle ilgilidir. Kıdem tazminatından sadece Damga Vergisi kesintisi yapılırken ihbar tazminatı ödemeleri Gelir Vergisi kesintisine tabi tutulur. Ayrıca belirli süreli iş sözleşmeleri için ihbar tazminatı genellikle ödenmez. Benzer şekilde belirli süreli iş sözleşmeleri için kıdem tazminatı da ödenmez. Ancak işveren haksız bir fesih yaparsa veya çalışan haklı bir fesih hakkını kullanırsa kıdem tazminatı hakkı doğabilir.

Kıdem Tazminatı Tavanı Ne Demek?

Kıdem tazminatı tavanı, geçerli olan yasal düzenlemelere göre ilgili ödemelerinin en fazla ne kadar olabileceğini belirleyen bir sınırdır. Kıdem tazminatı üst limiti; genellikle işçinin brüt maaşına, hizmet süresine veya ülkenin ekonomik koşullarına bağlı olarak belirlenir. Ancak işveren kıdem tazminatı ödemesinde dilerse tavan ücretten yükse bir ücret ödeyebilir. 

Kıdem Tazminatı Tavanı Aşılırsa Ne Olur?

Kıdem tazminatı SGK primleri ve gelir vergisi açısından istisna bir ödemedir. Tavan ücret tutarına kadar olan ödemelerde sadece damga vergisi alınır. İşveren kıdem tazminatı olarak tavan ücretin üzerinden bir ödeme yapmaya karar verirse aşılan kısım sigorta primine ve gelir vergisine tabidir. 

Örneğin 2024 için tavan ücret 35.058,58 TL’dir. Bir yıl için işveren 45.058,58 TL ödemeye karar verirse, 35.058,58 TL’ye kadar olan kısım damga vergisine tabidir. Kalan 10.000 TL’lik kısım ise damga vergisine ek olarak SGK primi ve gelir vergisine tabidir. 

Yıllara Göre Kıdem Tazminatı Tavan Ücretleri Ne Kadar?

Yıldan yıla kıdem tazminatının tavan ücretleri değişiklik gösterir. Dolayısıyla güncel yasal düzenlemeleri takip etmek önemlidir. 2024’ten geriye doğru bakıldığında taban ve tavan ücretleri şöyle sıralanır:

Tabloda da görebileceğiniz gibi kıdem tazminatı tavan ücreti, bazı yıllarda iki kere güncellenmiştir. Bu nedenle söz konusu tazminat hesaplanırken dikkat edilmesi gerekir. Böylelikle hesaplarınızı doğru şekilde yapabilir, geleceğe yönelik planlarınızı bu doğrultuda kurabilirsiniz. 

2024 Kıdem Tazminatı Ne Kadar?

2024 yılı için kıdem tazminatı taban ücreti 20.002,50 TL’dir. Tavan ücret ise 35.058,58 TL’dir. İşverenler, çalışanlarının kıdemine ve aldıkları son ücrete göre bu tutarlar arasında kıdem tazminatı ödeyebilir ve sadece damga vergisi kesintisi yapılır.

2024 Taban Kıdem Tazminatı Ne Kadar?

2024 yılı için asgari ücret, 20.002,50 TL olarak belirlenmiştir. Bu nedenle de kıdem tazminatı tavan ücreti 20,002,50 TL’dir. Asgari ücretli bir çalışan bu tutara göre kıdem tazminatı alır. Yapılan ödemede sadece damga vergisi kesintisi olur. 

1 Yıllık Kıdem Tazminatı Ne Kadar? (2024)

Kıdem tazminatı hesaplamaları, 2024 yılı için geçerli yıllık tavan ücreti olan 35.058,58 TL’yi geçmemek kaydıyla son alınan brüt maaş üzerinden yapılır. Yani bir işçinin 1 yıllık kıdem tazminatı, son aldığı brüt maaş miktarına denk gelir. Bu işçiler için tazminat hesaplaması yapılırken önemli bir kuraldır. 

2 Yıllık Asgari Ücret Kıdem Tazminatı Ne Kadar?

Bir işçinin asgari ücret 2 yıllık tazminatı, son aldığı brüt maaşın iki katına eşit olacaktır. Bu kural, işçilerin emeklerinin karşılığını almasını sağlar. İşverenler, asgari ücret kıdem tazminatı hesaplama yöntemiyle çalışanlarının haklarını adil bir şekilde karşılamış olur.

1 Yıllık Tazminat Nasıl Hesaplanır? (2024)

1 yıllık tazminat hesaplama işlemi, oldukça basit bir formülle yapılabilir. Burada işçinin son aldığı brüt maaş baz alınır. Buna göre  “Son Alınan Maaş x 1” formülünü kullanarak tazminat hesaplamasını yapabilirsiniz. 

Aynı İş Yerinde 10 Yıl Çalışan Kıdem Tazminatı Alabilir mi? 

10 yıl aynı iş yerinde çalışan biri, kıdem tazminatı alma hakkına sahip olur. Ancak bunun için çalışanın bazı koşulları karşılaması gerekir. Tazminat tutarı, çalışanın iş yerindeki çalışma süresine göre hesaplandığı için 10 yıl sonunda epey yüksek bir ödeme almak mümkün olur. 

10 Sene Asgari Ücretten Kıdem Tazminatı Ne Kadar? (2024)

Asgari ücret, 2024 itibarıyla brüt 20.002,50 TL olarak açıklandı. Buna göre 10 yıl çalışan bir işçinin kıdem tazminatı hesaplaması, “Son Alınan Maaş x 10” formülü üzerinden yapılabilir. Bu sayede alacağınız ödemeyi bu basit formül üzerinden hesaplayabilirsiniz. 

5 Yıllık Kıdem Tazminatı Ne Kadar? (2024)

2024 yılında asgari ücretin brüt olarak 20.002,50 TL olduğunu göz önünde bulunduralım. Buna göre 5 yıl boyunca asgari ücretle çalışmış bir işçinin tazminatını hesaplamak için şu formülü kullanabiliriz: “20.002,50 TL (Brüt Asgari Ücret) x 5 (Çalışma Yılı) = 100.012,50 TL”. 

Kıdem Tazminatı Sıkça Sorulan Sorular

Kıdem tazminatı, işçiler ve işverenler arasında sıkça merak edilen bir konudur. Dolayısıyla akıllara takılan soruların cevapları, bu konuda temel bilgilere sahip olmak isteyenler için yol gösterici olabilir. Dilerseniz konuyu ilişkin merak edilen detayları yazının devamında bulabilirsiniz. 

Hangi Hallerde İşçi İş Sözleşmesini Feshetse Bile Kıdem Tazminatına Hak Kazanabilir?

İşçilerin iş sözleşmelerini derhâl feshetme ve kıdem tazminatı ile ödenmemiş ücret alacaklarını tahsil etme hakkı, 4857 sayılı İş Kanunu tarafından belirli koşullarda tanınmıştır. Bu hak, iş sözleşmesinin süresinin belirli veya belirsiz olmasına bakılmaksızın, İş Kanunu'nun 10. maddesi kapsamında tüm sürekli iş sözleşmelerinde geçerlidir. Yani işçiler, iş sözleşmesinin niteliğine bakılmaksızın, sözleşmenin devam ettiği sürece ve aşağıda belirtilen şartların varlığı hâlinde iş sözleşmesini haklı nedenle fesih kıdem tazminatı hakkından yararlanabilir:  

• Sağlık Sebepleri: İşçi, sağlık nedenleriyle çalışma koşullarını devam ettiremeyeceğini belirlerse, iş sözleşmesini feshedebilir.
• Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Hâller: İşveren veya işçi, karşı tarafın ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davrandığını tespit ederse, iş sözleşmesini derhal sonlandırabilir.
• Zorlayıcı Sebepler: İşçi, iş yerindeki koşulların kabul edilemez derecede zorlayıcı olduğunu ve çalışma şartlarının devamını engellediğini belirtirse, iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirebilir.

Bu koşullar, işçilerin iş sözleşmelerini haklı bir gerekçeye dayanarak derhal sona erdirme hakkını temsil eder. Ancak her durumun yasal düzenlemelere ve mahkeme kararlarına göre değerlendirilmesi gerekir. İşçiler, bu haklarını kullanmadan önce bir hukuk danışmanına veya iş hukuku uzmanına başvurmalıdır.

İşten Kendi İsteğiyle Ayrılan İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

İşçiler kendi isteğiyle işten ayrıldığında yani istifa ettiğinde herhangi bir tazminat hakkı doğmaz. İş Kanunu'na göre kıdem tazminatı kendi isteği ile işten ayrılma durumunda söz konusu olmaz. Benzer durum hamilelik ve sağlık durumları için de geçerlidir. Hamilelik veya doğum nedeniyle işten ayrılan işçiler, tazminat almaya hak kazanmazlar. Bu gibi durumlar ve istifa kıdem tazminatı hakkının kaybına yol açar.

Kıdem Tazminatının Hesabında Dikkate Alınacak Ödemeler Nelerdir?

Kıdem tazminatı hesaplanırken, brüt maaşın yanı sıra yemek ücreti, temettü, ikramiye, sürekli prim ödemeleri, mali sorumluluk tazminatı, diğer yardımlar (gıda, yakacak, konut, ayakkabı), harçlık ve zamlar (çocuk zammı, eğitim yardımı, sağlık yardımı, giyim yardımı) gibi ödemeler genellikle dâhil edilir. Yan haklar arasında sayılabilecek bu ödemeler, tazminatın hesaplanmasında önemli bir rol oynar ve işçinin toplam tazminat miktarını artırabilir.

Kıdem Tazminatı Neye Göre Hesaplanır?

Kıdem tazminatı genellikle işçinin hizmet süresi ve son giydirilmiş brüt ücretine göre hesaplanır. Hizmet süresi, işçinin işe başlama tarihinden itibaren kaç yıl veya ay boyunca aynı işverende çalıştığını gösterir. Son brüt ücret ise işçinin işten ayrıldığı dönemde aldığı brüt maaşı ifade eder. 

Yemek Kartı Ücreti Kıdem Tazminatına Dâhil Edilir mi?

Yemek kartı ücretleri kıdem tazminatına dâhil edilir. Bu, işçinin toplam brüt geliri üzerine eklenerek tazminatın hesaplanmasında dikkate alınır. Yemek kartları, işveren tarafından işçilere sağlanan bir yan hak olarak kabul edilir ve tazminatın hesaplanmasında diğer ödemeler gibi değerlendirilir. 

Kıdem Tazminatına Dâhil Olmayan Ödemeler Nelerdir?

Kıdem tazminatı hesaplamalarında bazı ödemeler kıdem tazminatına dâhil edilmez. Bu ödemeler arasında yıllık izinler için ödenen ücretler, doğum veya ölüm yardımı, fazla mesai ücretleri, bir defaya mahsus ikramiyeler, teşvik ikramiyeleri ve iş arama yardımı gibi ödemeler bulunur.

Kıdem Tazminatı Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Türkiye'de kıdem tazminatı zaman aşımı süresi, işçinin bu ödemeyi talep etme hakkının sınırlı bir zaman dilimine tabi olduğunu belirler. Genellikle işçinin talepte bulunması ardından kıdem tazminatı ödeme süresi 5 yıldır. Bu süre, işçinin tazminat hakkını koruma ve talep etme süresini ifade eder. 

Kıdem Tazminatı Ödemesi Nereden Yapılır?

Türkiye'de 8 veya daha fazla işçisi bulunan işverenler, çalıştırdıkları işçilere ait ücret, prim, ikramiye ve benzeri ödemeleri banka aracılığıyla yapma zorunluluğuna tabidir. Bu düzenleme, işçi haklarının korunması ve ödemelerin daha güvenli ve şeffaf bir şekilde gerçekleşmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Kıdem tazminatı ödeme şekli olarak bankalar aracılığıyla yapılan ödemeler hem işveren hem de işçi için bir güvence sağlar ve ödemelerin zamanında ve düzenli olarak yapılmasını destekler. Bu sayede işçilerin hakları korunurken işverenler de yasal yükümlülüklerine uyum sağlayarak sorumluluklarını yerine getirebilir.

Kıdem Tazminatı Ödeme Süresi Ne Kadardır?

Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin sona ermesinin ardından oldukça belirli bir süre içerisinde ödenmesi gereken bir hak olarak karşımıza çıkar. İşverenler, işçilere kıdem tazminatı ödemesini, işten ayrıldıktan sonraki 10 gün içerisinde yerine getirmelidirler. 

Bu süre içinde ödeme yapılmazsa işçinin yasal bir hak olarak kıdem tazminatı tutarının iki katı kadar ceza talep etme hakkı doğar. Bu düzenleme, işçilerin tazminat haklarının zamanında ve eksiksiz bir şekilde ödenmesini sağlamayı amaçlamaktadır. İşverenler, bu yükümlülüğe riayet etmeli ve işçilerin haklarını korumalıdır. Bu sayede adil ve uyumlu bir iş ilişkisi sürdürülürken, işçilerin maddi hakları da güvence altına alınmış olur.

1475 Sayılı Mülga İş Kanunu’nun 14. Maddesi Nedir?

1475 Sayılı Mülga İş Kanunu’nun 14. maddesi, ilgili yasanın kıdem tazminatını düzenleyen kuralları içerir. Bu yasa, 4857 sayılı İş Kanunu ile yürürlükten kalmıştır. Fakat bu ödemeyi hukuken düzenleyen söz konusu madde hâlâ geçerlidir. 

Kıdem Tazminatı Kimlere Verilir?

Kıdem tazminatı, genellikle belirli bir işyerinde belirli bir süre çalışmış olan işçilere verilen bir hak olarak karşımıza çıkar. Kıdem tazminatı hak kazanmak, aşağıdaki durumlarda söz konusu olabilir:

• İşçinin İş Akdinin İşveren Tarafından Feshedilmesi: İşverenin, işçiyi haklı bir nedene dayanmaksızın işten çıkarması durumunda, işçi tazminatı olma hakkına sahip olabilir.
• İşçinin Haklı Nedenle İşten Ayrılması: İşçi, işverenin iş sözleşmesini kanuna aykırı bir şekilde ihlal etmesi nedeniyle yani haklı bir nedene dayanarak işten ayrılırsa tazminat talep edebilir.
• İşçinin Emeklilik veya Yaş Haddi Nedeniyle Ayrılması: İşçinin emeklilik yaşına veya emeklilik haddine ulaşması nedeniyle işten ayrılması halinde, tazminat hakkı doğabilir.
• İşçinin Ölümü: Bir işçinin vefat etmesi durumunda, mirasçıları veya kanuni hak sahipleri adına bu tazminat talep edilebilir.

Kıdem tazminatı hakkının detayları ülkeye ve yerel yasal düzenlemelere bağlı olarak farklılık gösterebilir. Dolayısıyla bu konuda yerel yasalara danışmak ve ilgili hükümleri incelemek önemlidir.

İşçi Hangi Hâllerde Kıdem Tazminatı Alamaz?

İşçi, belirli bir kıdem süresini tamamlamadan işten ayrılırsa veya iş sözleşmesini kanuna aykırı bir şekilde ihlal ederse söz konusu tazminatı alamaz. Ayrıca işçi kendi isteğiyle işten ayrılırsa (istifa ederse), genellikle tazminat hakkını yitirir. Geçici veya belirli süreli iş sözleşmeleri için kıdem tazminatı ödemesi öngörülmediğinden bu tür sözleşmelerde işçiye söz konusu ödeme yapılmaz.