Yıllık İzin Nedir?

Çalışanların tatil, sağlık, özel durumlar gibi çeşitli nedenler ile iş yerinde bulunamadıkları süreler için izin kullanmaları gerekebilir. Temelde ücretli ve ücretsiz olarak ikiye ayrılan ve çalışanlara bir hak olarak tanımlanan bu izinler, İş Kanunu ve Yıllık İzin Yönetmeliği çerçevesinde açık bir şekilde düzenlenir. Tüm çalışanlar, söz konusu kanun ve yönetmelik sayesinde izin kullanma hakkına sahiptir.

Çalışanlara hak olarak tanınan; şartları, işleyişi ve süreleri farklılık gösteren çeşitli ücretli izin türleri bulunur. Yıllık ücretli izin hakkı, diğer ücretli izin türlerinde olduğu gibi çalışanların izinli olduğu dönemde kendisine normal ücret ödemesini almasını sağlar. Bu yazımızda sizler için koşulları, süresi, işleyişi gibi detayları bulunan yıllık ücretli izin hakkı hakkında ayrıntılı bilgiye yer verdik.

Yıllık Ücretli İzin Hakkı Ne Zaman Kazanılır?

Bir çalışan, işe başladığı tarihten itibaren deneme süresi de dâhil olmak üzere bir yıllık çalışma süresini doldurduğunda yıllık ücretli izin hakkını kazanır. Yıllık ücretli izin hakkı kapsamında resmî tatiller, ulusal bayramlar ve İş Kanunu’nda yer verilen diğer zamanlar da çalışma süresine dâhil edilir. Yani bir çalışan, bu günlerde işte olmasa dahi çalışmış sayılır. Ayrıca ilgili hak için gerekli olan yıllık çalışma süresi sekteye uğradıysa işçinin bu zaman zarfını karşılayacak kadar çalışması gerekir. 

Her bir yıllık çalışma süresinin dolması ile yıllık ücretli izin hakkı kazanan çalışanlar, bu haklarını sonraki hizmet yılı içerisinde kullanabilir. Ayrıca gelecek çalışma yılında hak edecekleri yıllık çalışma izninden düşürülmesi şartıyla ve karşılıklı muvafakat ile hak edilmemiş yıllık izin süresini de kullanılabilir veya sonraki döneme devredebilir.

Yıllık Ücretli İzin Süresi Nasıl Hesaplanır? (2024)

Bir çalışanın yıllık ücretli izin hakkının süresi hesaplanırken işe giriş yaptığı tarih temel alınır. Başlangıç tarihinden itibaren takvim süresiyle bir yılı tamamlayan çalışan, yıllık izin süresine hak kazanır. Bir sonraki çalışma yılı içerisinde bu izni kullanabilir. Örneğin; 01.06.2023 tarihinde işe giren bir çalışan, 31.05.2024 tarihindeki mesaisinin bitiminde, yıllık izin hakkına sahip olur. Ancak yıllık izin hakkını 01.06.2024 ila 01.06.2025 tarihleri arasında kullanabilir.

Yıllık ücretli izin süreleri kanun ve yönetmelikler çerçevesinde belirlenir. Bu noktada çalışanlara verilen izinler, hizmet süreleri temel alınarak hesaplanır. Hizmet süreleri ve yıllık ücretli izin süreleri şu şekilde sunulabilir:

• 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) hizmet süresi olan çalışanlara en az 14 gün
• 5 yıldan fazla 15 yıldan ise az hizmet süresi olan çalışanlara en az 20 gün
• 15 yıl (dahil) ve üzeri hizmet süresi olan çalışanlara en az 26 günden az olamaz.

Yukarıda sunulan yıllık ücretli izin süreleri iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri sayesinde artırılabilir; ancak azaltılamaz. Ayrıca 18 ve daha küçük yaştaki çalışanlar ile 50 ve üzeri yaştaki çalışanlara verilecek yıllık ücretli izin sürelerinin 20 günden az olması mümkün değildir.

Yıllık izin süreleri, temelde iş günü olarak sayılır. Bu izin süresine denk gelen hafta tatilleri veya diğer tatil günleri yıllık izin süresi hesaplamasına dâhil edilmez. Bununla birlikte yıl içerisinde işveren tarafından verilen diğer ücretli ve ücretsiz izinler, dinlenme veya hastalık izinleri yıllık izne tabi değildir.

Yıllık Ücretli İzin Nasıl Kullanılır?

İş Kanunu uyarınca çalışanların hak edeceği yıllık izin süreleri, iş yerinde sahip oldukları kıdem sürelerine göre belirlenir. İşe giriş tarihi üzerinden deneme süresi dâhil 1 yıl geçen çalışanlar, yıllık ücretli izin hakkını kullanabilir. Dolayısıyla çalışma süresi 1 yıldan az olan çalışanların söz konusu haktan faydalanması mümkün değildir. Mevsimlik işçiler, Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu’na tabi çalışanlar, istisna teşkil edebilir, bir yılı doldurmadan da yıllık izin hakkını kullanabilir. 

Yıllık İzinle Ücretli İzin Aynı mı?

Yıllık izin, işçi hakları ve çalışma düzenlemeleri tarafından belirlenen kurallara tabidir. Her çalışanın yıllık izin hakkı vardır ve genellikle çalıştığı süreye, işverenin politikalarına ve ülkenin yasal düzenlemelerine göre değişir. Ücretli izin ise çalışanların normal çalışma saatlerinde maaşlarını alarak izin yapmalarına olanak tanır. Yani çalışan, izinli olduğu günlerde normalde çalıştığı saatlerde ücret alır. 

Ücretli izinler genellikle hastalık izni, kişisel izin, acil izin veya işyeri tarafından isimlendirilen özel izinler için kullanılır. Ücretli izinler, çalışanın işten izin almasına rağmen maaşının kesilmemesini sağlar. Sonuç olarak yıllık izin ve ücretli izin farklı kavramlardır. Yıllık izin, yıllık olarak verilen ve tatil amaçlı kullanılan izni ifade eder. Ücretli izin ise çalışanların normal maaşlarını alarak izin yapabilmelerini sağlayan bir izin türüdür.

Yıllık İzin Ücreti Brüt mü, Net mi?

Çalışanlara yasal hak olarak sunulan yıllık izin süresi, ölüm veya işten ayrılma durumlarında kullanılmaz. Dolayısıyla yıllık iznin ücreti çalışanın aldığı ücret türü dikkate alınarak hesaplanır. Örnek vermek gerekirse yıllık izin hakkı 14 gün bulunan ve aylık brüt ücreti 21.000 TL olan bir çalışanın işten çıktığında kendisine kullanmadığı her bir izin günü için 21.000/30 = 700 TL günlük brüt ücret hesaplanır. 

Yıllık İzin Ücretinden Hangi Kesintiler Yapılır?

Yıllık izin ücreti hesaplaması yapılırken yan haklar veya fazla mesai gibi ödemeler değil; çıplak ücret dikkate alınır. Ayrıca tüm yasal kesintilere tabidir. Yani SGK işçi ve işsizlik primi ile vergi kesintileri yıllık izin ücretinde hesaba katılır.  

Yıllık İzin Hakkı Ne Zaman Kullanılır?

Yıllık izin süreleri, çalışanın iş yeri tarafından belirlenen kurallara göre ve önceden bildirimde bulunarak kullanabileceği bir hak olarak kabul edilir. İzin genellikle çalışanın dinlenme, tatil yapma veya kişisel işleri ile ilgili özel bir zamana ihtiyaç duyması hâlinde kullanılabilir. İşverenin izin kullanımı için belirlediği politikalara ve prosedürlere uyulmalıdır.

Yıllık Ücretli İzin Alacağı Ne Demek?

İş Kanunu'nun 59. maddesi gereği, iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda işçinin kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücret, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden ödenir. Eğer işçi, sözleşme süresi içinde hak ettiği yıllık izni kullanmamışsa ve iş sözleşmesi sona erdikten sonra izin kullanma fırsatı bulunmuyorsa, yıllık izin hakkı bir işçilik alacağına dönüşür. Bu durumda işçiye veya vefat etmişse mirasçılarına yıllık izne karşılık gelen ücret ödenir. Bu düzenleme, işçilerin yıllık izin haklarının korunmasını ve kullanılmasını teşvik etmeyi amaçlar.

Yıllık Ücretli İzin Devreder mi?

Yıllık izinler, hak edildikten bir sonraki çalışma yılı içerisinde kullanılabilir. Çalışanların yasal bir hakkı olan yıllık izinler, iş sözleşmesi devam ettiği süre içerisinde ücrete dönüştürülemez. Ancak izin süresinin tamamının kullanılmaması durumunda sonraki yıllara devri söz konusu olabilir.

Ücretli İzinler Yıllık İzinden Düşülür mü?

Ücretli ya da ücretsiz olması fark etmeksizin yıl içerisinde alınmış olan mazeret izinleri veya raporlu olunan günler, çalışanın yıllık izin hakkından düşülemez. Yani işveren tarafından verilen ücretli ve ücretsiz dinlenme, hastalık ve mazeret izinleri, çalışanın yıllık izin gününden mahsup edilemez. Ayrıca izin süresine denk gelen ulusal bayram, haftalık tatil ve genel tatil günleri de izin süresinden sayılmaz.  

Doğum İzinleri Yıllık İzinden Sayılır mı?

Kadın çalışanların doğum öncesi ve sonrası çalışmadıkları günler, yıllık izin yönünden çalışmış olarak kabul edilir. Ancak doğum sonrasındaki altıncı aya kadar olan ücretsiz izin süresi yıllık ücretli izin hakkı hesaplamasına dâhil edilmez. Örneğin; aynı işyerinde iki yıl süreyle çalışan; ancak bu sürede 6 aylık ücretsiz doğum izni kullanmış biri, ikinci yılına ait izin hakkına işe girişinden 2 yıl 6 ay sonra sahip olabilir.

Yıllık Ücretli İzin Kaça Bölünebilir?

Hem çalışan hem de işvereni ilgilendiren yıllık ücretli izin süresi yasa ve yönetmelik çerçevesinde belirlenir. Bu nedenle yıllık ücretli izin işveren veya çalışan tarafından tek taraflı olarak bölünemez. Yıllık ücretli izin süresinin bölünme şekli de yine yasa çerçevesinde düzenlenir.

Önceki düzenlemeye göre yıllık ücretli izin süreleri, tarafların anlaşması doğrultusunda sürenin bir kısmı 10 günden az olmamak üzere en fazla üçe bölünebiliyordu. 6704 sayılı yasa sayesinde ise mevcut düzenleme yıllık izin süresinin 10 günlük bölümün korunur. Öte yandan kalan süreler, taraflara bağlı olarak serbest bir şekilde bölünebilir.

Yıllık İzin Ücreti Ne Zaman Ödenir?

İş Yasası çerçevesinde işverenin yıllık izin dönemine ilişkin ücreti çalışana izin süresi başlamadan önce peşin veya avans olarak ödemek ödemesi gerekir. Söz konusu düzenleme uygulanması gereken, aksi takdirde hukuka aykırı olarak değerlendirildiği bir hükme sahiptir.

Yıllık Ücretli İzinden Vazgeçilebilir mi?

Yasalar ve yönetmelikler tarafından düzenlenen yıllık ücretli izin hakkının kazanılan süre içerisinde işveren tarafından uygun bir şekilde çalışana verilmesi gerekir. Hem işveren hem de çalışan taraf bir ücret karşılığında yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilmesi yönünde bir anlaşma yapamaz. Yapılan anlaşmalar ise geçersiz kabul edilir. Kısacası çalışanın yasal bir hakkı olan yıllık izin hakkı, herhangi bir şekilde ücrete dönüştürülemez; bu haktan vazgeçilemez.

Yıllık İzin Ücreti Çalışırken Ödenebilir Mi?

Yıllık ücretli izin hakkının ücrete dönüşebilmesi için mutlaka bir iş sözleşmesinin bulunması gerekir. Taraflar arasında oluşturulan iş sözleşmesinin sona erme şekli ve feshi haklı bir nedene dayanıp dayanmaması bir önem arz etmez. Ancak çalışanın iş sözleşmesinin devam ettiği süre içerisinde kullanmadığı yıllık izinlere ait ücreti talep etmesi mümkün değildir.

Yıllık Ücretli İzin Kullanılmazsa Ne Olur?

Yıllık ücretli izinlerin kullanılmadığı durumlarda iş sözleşmesinin feshi ile söz konusu izin süresi ücrete dönüştürülebilir. Çalışanın feshinin gerçekleşmediği, çalışma sürecine devam ettiği ancak yıllık iznini kullanmadığı durumlarda ise bu ücrete dönüştürme gerçekleşmez. Ayrıca söz konusu yıllık izin hakkından vazgeçilemeyeceği için söz konusu süre bir sonraki yıllara aktarılabilir.

İşveren İşçiyi Zorla Yıllık İzne (Ücretli) Çıkarabilir mi?

İşveren, işçiyi kendi isteği dışında ücretsiz izne zorlayamaz. Ücretsiz izin talebinde bulunan işçi, bu isteğini işverenine iletebilir. Ancak işverenin işçiyi ücretsiz izne zorlama yetkisi yoktur. İşçi, ücretsiz izin talebinde bulunsa bile işveren bu talebi kabul etmek zorunda değildir.

Ücretsiz izin, işçi ve işveren arasında karşılıklı anlaşma gerektiren bir konudur. İşçi, ücretsiz izin talebiyle işvereni bilgilendirebilir. Ancak işverenin bu talebe olumlu ya da olumsuz yanıt verme hakkı vardır. Ayrıca işçinin ücretsiz izin talebi işveren tarafından kabul edilirse, bu süreç resmî bir izin türü olarak değerlendirilir ve işçiye izin süresince ödeme yapılmaz.

İş Sözleşmesi Sona Erdiğinde Yıllık İzin Ücreti Alacağı Nasıl Belirlenir?

Herhangi bir nedenden kaynaklı olarak iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda hak kazanılan ancak kullanılmamış olan yıllık izin süreleri çalışana ödenir. Yıllık izin parası hesaplama işleminde sözleşmenin sona erdiği tarihteki son ücret baz alınır. Yıllık izin alacağı hesaplamada çalışanın son kök ücreti esastır.

Yıllık Ücretli İzin Alacağının Zamanaşımı Ne Kadardır?

Yıllık ücretli iznin hak edilmesi ancak kullanılmaması durumunda ödenmesi gereken yıllık izin ücret hakkı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte başlar, 5 yıl boyunca devam eder. Yıllık izin ücreti zaman aşımını örneklendirmek gerekirse 2015 ile 2020 yılları arasında çalışan ve 01.07.2020 tarihinde işten çıkarılan bir çalışanı ele alabiliriz. Bu çalışan, 2025 yılına kadar ilk ücretli izin hakkına sahip olduğu 2016 yılından itibaren tüm izin ücretlerini talep edebilir.

Emeklilik Öncesi Süreler Yıllık Ücretli İzin Hesabına Dahil Edilir?

Emeklilik sürecinde kıdem tazminatı ödenmesi hâlinde emeklilik sonrası çalışma ayrı bir süreç olarak kabul edilir. Önceki çalışma döneminde izin kullanımı veya iş sözleşmesi feshi ile karşılığı ödenmesi hâlinde karşılığı verilmeyen çalışma süreleri sonraki çalışma süresine eklenir. Çalışanın belirli aralıklarla aynı işverene ait işyerinde çalışması ve önceki dönemin kıdem tazminatı ödenerek feshedilmiş olması durumunda izin alacaklarının ödenmek suretiyle tasfiye edilmiş olması, izin sürelerinin birleştirilmesine engel oluşturmaz.

Yıllık Ücreti İzin Kullanımında Yol İzni de Talep Edilebilir mi?

İşverenler, çalışma süresi içerisinde iş yeri dışında başka bir yerde olacak çalışanların talepte bulunmaları hâlinde yol izni verebilir. Çalışanın bu duruma ilişkin belgeleri sunmaları durumunda gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere 4 güne kadar ücretsiz izin alması mümkündür. Yani yıllık ücretli izinlerini kullanan çalışanlar otobüs, uçak bileti, otel rezervasyonu gibi kayıtlarını belgelendirmeleri durumunda kendilerine 4 güne kadar ücretsiz izin verilebilir.

İhbar Süresinde Yıllık Ücretli İzin Kullandırılabilir Mi?

İş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda yeni iş arama izinleri ve ihbar önelleri, yıllık ücretli izin sürelerine dâhil edilemez. Yıllık izin ve ihbar süresi, iç içe geçemez. Dolayısıyla yıllık izin ihbar süresinden önce kullanılmalıdır. Aksi takdirde ihbar süresi geçersiz sayılacaktır. 

Yıllık Ücretli İzindeyken Başka Yerde Çalışılabilir mi?

Yıllık ücretli izindeyken çalışan başka yerde çalışması, bu izin koşullarının amaç ve koşullarına uygun değildir. Yıllık ücretli izin kullanan çalışanın bu süre içerisinde ücret karşılığı başka bir iş yerinde çalışması hâlinde bu izin süresi için kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.

İşe İade Davası Sonrası İzne İlave Hak Kazanılabilir Mi? 

Kesinleşmiş işe iade kararı sonrasında boşta geçen sürenin hizmet süresine eklenmesi ile çalışan yeni hizmet süresi üzerinden yıllık izin hakkına sahip olabilir. Örneğin; fesih esnasında 9 ay hizmet süresi bulunan bir çalışanın boşta geçen 4 ayın ilave edilmesiyle birlikte toplam hizmet süresi 1 yıl 1 ay olacağı için kendisine yıllık izin ücretinin de ödenmesi gerekir.

Geçersiz fesih tarihi ile işe iade talebinin kabul edilmediği tarihler arasında ücret zammı uygulanabilir. Bu durumda yıllık izin ücretinin yeni ücret üzerinden hesaplanması, ödenmesi veya daha önce ödenmiş izin ücretinin farkının ödenmesi söz konusu olabilir. Öte yandan çalışanın işe geri dönmesi ve geçersiz fesih tarihinde kendisine ödenmiş yıllık izin ücretinin bulunması hâinde bunun iade edilmesi ve hizmet süresinin eklenmesi gerekir.

Yıllık Ücretli İzinle İlgili Düzenlemelere Aykırılığın Yaptırımı Nedir?

Kanun çerçevesinde düzenlenen yıllık ücretli izne yönelik işverenin yapacağı belirli işlemler yönetmelik tarafından aykırılık olarak değerlendirilip belirli yaptırımlara tabi tutulur. İlgili düzenlemeler çerçevesinde yıllık ücretli izine yönelik aykırı faaliyetler şu şekilde sıralanabilir:

• Yıllık ücretli iznin yasaya uygun olmayan bir şekilde bölmek
• İzin ücretinin yönetmeliğe uygun olmayan bir şekilde ödemek
• İş sözleşmesi feshedilen çalışana yıllık izin ücretini ödememek
• Yıllık ücretli izin yönetmeliğinin esaslarına aykırı olarak izin kullandırmamak veya eksik kullandırmak

Yıllık izinlerin uygun bir şekilde kullanımının ispat yükü işverene aittir. İzinlerin kullanımını imzalı izin defteri veya benzer bir belge ile işveren tarafından kanıtlanması gerekir. Yıllık ücretli izinle ilgili düzenlemelere aykırı bir faaliyet gerçekleştiren işverenlere her bir aykırı durum ve her bir çalışan için ayrı ayrı idari para cezası yaptırımı uygulanır.

Mevsimlik Çalışanlar Yıllık İzne Hak Kazanır Mı?

Yıllık izin hakkı, çalışana bir yıllık çalışma süresinin ardından sağlanır. Bu nedenle de temelde dönemlik; yani bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerde çalışanlar, yıllık izne hak kazanamaz. Çalışma süresini tamamlayan çalışanlar, bu haktan faydalanabilir. 

Kısmi Süreli Çalışan Yıllık Ücretli İzin Nasıl Hesaplanır?

Kısmi süreli çalışanlar, yıllık izin hakkı bakımından tam süreli çalışanlara göre farklı bir uygulama veya yönetmeliğe tabi tutulmaz. Çalışma süresi olarak bir yılı dolduran kısmi süreli çalışanlar da yıllık izin hakkına sahip olurlar. Ancak kısmi süreli çalışanların yıllık izin hesaplaması, tam zamanlı çalışanlara göre farklı bir şekilde gerçekleştirilir.

Kısmi süreli çalışanlar, izin sürelerine denk gelen çalışma süresi üzerinden ücrete hak kazanır. Örneğin; haftalık çalışma saatinin 40 saat olduğu bir iş yerinde haftada 10 saat çalışan kısmi süreli bir çalışana 12 gün izin verildiğini varsayalım. Bu durumda bu süre için 3 günlük ücret ödenir. Yıllık izin süreleri hesaplama sürecinde iş yerinin normal çalışma saati ve kısmi çalışanın çalışma saatlerinin oranı göz önünde bulundurulur.

Yıllık İzin Kurulu Hangi Koşullarda Oluşturulmalıdır?

Çalışan sayısı yüzden fazla olan iş yerlerinde işveren veya yetkili ile çalışanları temsil eden iki kişi olmak üzere bir izin kurulu oluşturulması gerekir. Çalışan sayısının yüzden az olan iş yerlerinde ise izin kurulu işveren veya ilgili yetkiye sahip bir kişi ve çalışanların seçtiği bir temsilci ile oluşturulabilir.

Yukarıda sizler için hem çalışanları hem de işverenleri yakından ilgilendiren yıllık ücretli izin konusuna tüm ayrıntıları ile yer verdik. Çalışanlara yasal bir hak olarak sunulan yıllık ücretli iznin ilgili yasa ve yönetmelikler çerçevesinde işverenler tarafından uygun bir şekilde uygulanması gerekir. Bilgi eksikliği veya hatalı uygulama nedeniyle işverenler cezai yaptırımlar ile karşı karşıya kalabileceği gibi çalışan memnuniyeti ve motivasyonu üzerinde de olumsuz etkiler görülebilir.

Yasalar ve yönetmelikler çerçevesinde düzenlenen çalışan hakları ve benzer düzenlemelerin uygun bir şekilde yürütülmesi hem işletme hem de çalışan açısından büyük önem taşır. Söz konusu hak ve düzenlemeler zaman içerisinde farklılık gösterebilir. Bu nedenle işverenlerin veya yetkililerin bu düzenlemeleri yakından takip etmesi oldukça önemlidir. 

Güncel gelişmeler ve pratik bilgiler için Multinet Up Blog sayfamızı takip edebilir, sunduğu fırsatlar ile işletmelere çeşitli avantajlar sağlayan Multinet Up çözümlerini keşfedebilirsiniz. 

Multinet Up'ın kurumsal hediye platformu MultiFlex Kurumsal Hediye Kartı ile çalışanlarınız için izinlerine ekstra olarak esnek yan haklar tanımlamanız ve binlerce noktada harcama yapmalarını sağlamanız mümkün olur.