Stokların 1 yıl içerisinde kaç kere yenilendiğine bakarak bulunan stok devir hızı, firmanın stoklarına eklediği malları satış hızını ortaya koyan önemli bir metriktir. MultinetUp olarak bu yazımızda stok devir hızı hesaplama ve çıkan sonuçları yorumlama konularını ele aldık. Bu hesaplamaları kullanarak firmanızın stok devir hızını hesaplayabilir, satış ve pazarlama gibi çeşitli faaliyetlerle ilgili ipuçlarına ulaşabilirsiniz.
Stok devir hızının hesaplanabilmesi için bazı verilere ihtiyaç duyulur. Bu veriler;
Bu veriler ışığında, aşağıdaki formül kullanılarak stok devir hızı hesaplanır;
Satılan ürünlerin toplam maliyeti / ((Dönem başı envanteri + Dönem sonu envanteri) / 2)
Formülü daha anlaşılır hale getirebilmek için bir örnek verelim;
Dönem içerisinde satılan ürünlerin toplam maliyeti: 300.000
Dönem başı envanteri: 40.000
Dönem sonu envanteri: 20.000
Stok devir hızı = 300.000 / ((40.000+20.000) / 2)
= 300.000 / 30.000
= 10
Eldeki verilere göre işletme yıl içerisinde stoklarını 10 defa yenilemiş demektir.
Genelde, stok devir hızının yüksek olması satışların başarılı olduğu anlamına gelmekle birlikte, bazı durumlarda işletmenin yetersiz miktarda stok tuttuğuna da işaret edebilir. Bunun tam tersi olarak; stok devir hızının düşük olması satışların istenen seviyede olmadığını gösterebildiği gibi, işletme politikalarından kaynaklı olarak stokları bekletme ve doğru zamanda satışa çıkarma gibi özel amaçlara hizmet ediyor da olabilir.
“Stok devir hızı en az şu kadar olmalıdır” diye standart bir rakam ortaya koymak mümkün değildir. Sezonluk ürünlerde ya da gıda ürünlerinde stok devir hızı görece yüksek olmak zorundayken, lüks tüketim ürünlerinde stok devir hızı genelde daha düşük seyreder.
Ortalama stokta kalma süresi, stokların girişi ile çıkışı arasındaki süreyi ifade eder. Bu veriye bakarak, stokların kaç günde bir yenilendiğini görmek mümkün olmaktadır. Burada ihtiyaç duyulan veri, daha önceki formülle elde edilen stok devir hızıdır. Ortalama stokta kalma süresi hesaplanırken yıl içerisindeki gün sayısı 360 olarak ele alınır ve stok devir hızına bölünür. Çıkan sonuç, stokların kaç günde bir yenilendiğini ortaya koyar.
Yukarıda elde ettiğimiz stok veri hızı üzerinden örnek verirsek;
Stok devir hızı: 10
Gün sayısı: 360
Ortalama Stokta Kalma Süresi: 360/10 = 36
Bu hesaplamaya göre stoklar her 36 günde bir yenilenmektedir.
Daha önceden de belirttiğimiz gibi, özel durumlar haricinde stok devir hızının yüksek olması, satışların başarılı olduğu ve stokların verimli bir şekilde kullanıldığı anlamına gelmektedir. Böyle bir durumda firma sadece satışlardan değil aynı zamanda tedarikçilerle ve nakliye şirketleri ile olan pazarlıklardan da kazanç sağlayabilmektedir.
Stok devir hızının düşük olması ise, eğer özel bir neden söz konu değilse, işletmenin pazarlama, reklam ve diğer satış faaliyetlerini gözden geçirmesi için önemli bir ipucu olmaktadır.
Tedarik yönetimi ile ilgili olarak ihtiyaç duyabileceğiniz diğer içeriklerimize ulaşmak için, MultinetBlog sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.