İş Planı Nedir, Nasıl Hazırlanır?

İş planı, yeni kurulacak veya mevcut bir işletmenin iş süreçlerinin nasıl gerçekleştirileceğine yönelik hazırlanan rapordur. İş planları ile temel olarak işletmelerin ürün, hizmet ve finansal kaynaklarını göz önünde bulundurularak gelecek hedefleri ortaya konulur. Ayrıca, iş planı içerisinde bu süreçte karşılaşılabilecek sorunlara ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerine de yer verilir. Bu nedenle, mevcut işletmelerin geliştirilmesini, yeni kurulacak işletmelerin ise faaliyete geçebilmesini sağlayan iş planı önem arz eden bir rapordur.

İşletmelerin farklı süreç ve faaliyetleri için farklı iş planları hazırlanır. Bu süreç ve faaliyetlerin başarılı bir şekilde sürdürebilmesinde önemli bir rolü oynayan iş planlarının etkinliği ise bu planın nasıl hazırlandığı ile doğrudan ilişkilidir. Sizler için bu yazımızda iş planı türlerini ve başarılı bir iş planının nasıl hazırlandığını açıklayarak iş planlarının işletmelere sağladığı faydalara yer verdik. 

İş Planı Neden Yapılmalı?

İş planı bir işletmenin amaçlarını tutarlı bir şekilde belirlemek ve bu amaçlar doğrultusunda iş süreçlerini etkin bir şekilde sürdürmek için kullanılan araçlardan bir tanesidir. İşletmelerin mevcudiyet süresi, büyüklüğü, sektörü veya çalışma modeli fark etmeksizin tüm işletmeler içsel faaliyetlerini iyileştirmek, kendilerini potansiyel yatırımcılara tanıtmak ve pazarlamak için iş planlarına başvurabilir. Kısaca, bir yol haritası niteliği taşıyan iş planı bir işletmenin hem geliştirilmesi hem de yönetimi açısından önemli bir rol oynar.

İş planı sayesinde işletmeler amaçları, tahminleri ve finansal döngüleri ortaya koyabilir. Başka bir deyişle, iş planı bir işletmenin nerede olduğunu ve nereye, nasıl gittiğini gösterir. Bunun için, iş planında hedeflerin veya olası sorunların bilinçli, gerçekçi ve tarafsız bir şekilde değerlendirilmesini sağlayacak kaynak, finans, üretim, pazar payı gibi çeşitli etkenlere yer verilir. Bu sayede, iş planı hem mevcut işletmelerin hem de yeni girişimcilerin hedeflerine ulaşmalarında, iş süreçlerini yönetmelerinde ve devamlılık sağlamalarında önemli bir rol oynar.

İş Planı Türleri Nelerdir?

İşletmelerin kullanım amaçlarına, ihtiyaçlarına ve iş süreçlerine göre iş planı türleri farklılık gösteriyor. İşletmelerin genellikle faydalandıkları iş planı türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Mini Plan: Genellikle 1 ila 10 sayfa arasında olan mini plan finansman ihtiyaçları, gelir tahmini, nakit akışı gibi finansal bilgileri içerir. Bir işletme için oldukça önemli hayati bilgiler içerse de bu plan türü kapsamlı bir iş planı yerine kullanılmaması oldukça önemlidir.

• Sunum Planı: Daha çok yola yeni çıkan girişimcilerin tercih ettiği ancak mevcut işletmelerin de sıklıkla faydalandığı sunum planında işletme hakkında kısa ancak ilgi çekici ve kapsayıcı bilgiler yer alır. Görüntü, ses, süsleme gibi detayların yer aldığı bu plan türü genellikle tanıtım amacıyla kullanılır.

• Çalışma Planı: Bir işletmedeki iş süreçlerinin gerçekleştirilmesine, yönetilmesine ve düzenlenmesine yönelik bilgileri içeren çalışma planı kurum içinde kullanılır. Sunum planının tam zıttı bir plan türü olarak çalışma planı kurum kültürünü, şirketin çalışma yöntemi ve felsefesini yansıttığı için şirket içerisinde kalır.

• Stratejik Plan: Temelde kaynak ve zaman etkenlerine yönelik bilgilere yer verilen stratejik plan ile işletmelerin strateji oluştururken zayıf ve güçlü yönlerinin ortaya konulması amaçlanır. Bu plan sayesinde işletmeler iş süreçlerinde ve hedeflerinde karşılaşabilecekleri engellere yönelik alternatif yollar ve çözümler üretebilirler.

8 Adımda İş Planı Nasıl Hazırlanır?

Bir işletmenin iş modeli, iş süreçlerinin işleyişi ve amaçları gibi unsurların aşamalı olarak açıklanabilmesi için iş planı çeşitli bölümlerden oluşturulur. Etkin ve amacına uygun bir iş planı hazırlamak için işletmelerin her bir bölüm için gerekli olan bilgilere yer verilmesi gerekir. İşletmelerin iş planı hazırlarken izlemesi gereken adımları ve her adımda yer alan bilgiler şu şekilde özetlenebilir:

• İşletme Yönetici Özeti: İş planının ilk aşaması olarak iş planının amacını, bu amaç doğrultusundaki gereklilikler, sağladığı faydalar gibi bilgilerin yer aldığı bir özet bölümü hazırlanması gerekiyor. Kısaca, hazırlanacak özet ile işletme ve söz konusu iş planı kapsamlı bir şekilde aktarılmalıdır.

• İşletme Geçmişi: Mevcut işletmeler için iş planının bu aşamasında işletmenin kuruluş tarihi ve bu tarihten günümüze yaşanan gelişmelere ve elde edilen başarılara yer verilir. Yeni işletmeler ise bu aşamada girişimlerinin gerekçelerini sunarak genel tanıtım yapabilir.

• Ürün ve Hizmetler: İş planının bu aşamasında işletmeler satışını gerçekleştireceği ürünlere veya sağlayacağı hizmetlere açık bir şekilde yer verilir. Söz konusu ürün ve hizmetlerin detayları, müşteri portfolyosu, rakip kaynaklar ve sahip olduğu avantajlar sunulur.

• İşletme Yönetimi: İş planının bu aşamasında bir işletmenin çeşitli yatırım kaynaklarından veya birimlerden destek alabilmesinde önemli rol oynayan yönetim ve işletme kaynaklarına yönelik bilgilere yer verilir. Bu aşamada, işletme amaçlarına doğrultusunda uygulanacak yönetim politikalarına ihtiyaç duyulacak kaynaklara da yer verilir.

• Pazarlama: İş planı hazırlanırken pazarlama bölümünde ürün ve hizmetlerin hedef pazarına ve pazarlama faaliyetlerine yönelik bilgilere yer verir. Bu aşamadaki bilgiler işletmelerin sürdürülebilirliği ile ilişkili olduğu için işletmelerin bu adıma ayrıca özen göstermesi gerekiyor.

• Üretim ve Sağlama Süreci: İş planının bu adımında işletmelerin üretim kapasitesi, mevcut sistem ve teknolojileri, üretim kaynakları, üretim istatistikleri, işgücü varlığı gibi ürünlerin üretimi veya hizmetlerin sağlanma süreçlerine yönelik bilgilere yer verilir.

• Finansal Bilgiler: İş planının bu aşamasında işletmelere ait mali tablolar, net kar, sermaye, satışlar, üretim maliyetleri gibi finansal bilgilere yer verilir. Bu aşama, özellikle yatırım kurumlarından destek almak isteyen işletmeler için oldukça önemlidir. Bu aşamada verilen bilgilerin geçerli ve ilgili kanunlarla uyumlu olması gerekir.

• Risk Bilgileri: İş planının son bölümünde işletme amaçları doğrultusunda ilerlerken karşılaşılabilecek risklere yer verilir. Ayrıca, işletmeler bu bölümde olası risklere karşı alınabilecek önlem veya uygulanabilecek stratejilere yer verir. Bu aşama hem işletmenin kendi işleyişi hem de yatırım kurumları için oldukça önemlidir.

İş Planının Faydaları Nelerdir?

Kullanım amaçları doğrultusunda farklı türleri bulunan iş planları kendi içinde de aşamalı bir yapıya sahiptir. Bu durum, iş planının bir işletmenin hem farklı iş süreçlerine hem de bir iş sürecinin çeşitli boyutlarına yönelik önemli katkılar sağlayabileceğini gösteriyor. Bir işletme için iş planın sağladığı faydalar şu şekilde sıralanabilir:

• İşletmelerin sürdürülebilirliğine yönelik katkılar sağlar.
• İşletmelerin zayıf ve güçlü yanlarının ortaya çıkarılmasını sağlar.
• İşletmelerin gelecekteki olası riskleri ve bu risklere yönelik alınabilecek önlemlerin belirlemesine yardımcı olur.
• İşletmelerin önceliklerini belirlemesini sağlar.
• İşletmelerin finansal değerlendirmeleri için gerekli bilgileri oluşturur.
• İş süreçlerinin tarafsız, şeffaf ve bilinçli bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanır.
• İşletmelere yatırım ve destekler açısından daha uygun bir nitelik kazandırır.
• İşletmelerin pazar potansiyelinin belirlenmesini ve pazar payını koruyacak stratejilerin değerlendirilmesini sağlar.

Bir işletmenin türü, sektörü veya büyüklüğü fark etmeksizin devamlılığı ve başarısında önemli bir rol oynayan iş planının nasıl hazırlandığını, türlerini ve işletmeye sağladığı faydaları sizler için yukarıda açıkladık. Benzer şekilde, işletmenize fayda sağlayacak ipucu ve bilgilere ulaşmak için Multinet Blog sayfasını takip edebilir, bu süreçte Multinet UP çözümlerini keşfederek işletmeniz için pek çok avantaj elde edebilirsiniz.