Franchising Nedir?

Franchising, ürün ya da hizmetin imtiyaz hakkına sahip tarafın, imtiyaz hakkını daha önceden belirlenmiş bir süre ve şartlar dahilinde ikinci tarafa vermesidir. Birbirinden bağımsız bu iki taraf arasında sözleşme imzalanır. Sözleşme ile imtiyaz hakkı ikinci tarafa verilmekle birlikte organizasyon, yönetim ve pazarlama ile ilgili bilgiler de aktarılır. 

Franchising ve Bayilik Arasındaki Farklar

Franchising ve bayilik iki farklı kavramdır. Çoğunlukla birbirine karıştırmakla birlikte aralarında temel farklılıklar bulunur. Bayilik, bir şirketin belli bir bölge ya da ülkede temsil edilmesini olanaklı kılan bir tür anlaşmadır. Franchising ise markanın adı, logosu ve iş modeli ikinci tarafa belirli bir süreliğine kullanım için verilir.

Franchising nedir, bayilikle arasındaki farklar nelerdir soruları kapsamında franchising’de tüm şubelerin standart bir tabela, dekorasyona sahip olduğunu söylemek mümkündür. Fakat bayilikte bu şekilde bir zorunluluk mevcut değildir. Ayrıca bayilik sistemlerinde cirodan pay talebi söz konusu değildir. Bayilikte personel eğitimi zorunluluğu bulunmaz. Son olarak bayilikte, hem bayi alan hem ve bayilik veren bayi ödüllendirme sistemi ile ödüllendirilir. 

Franchising ile Başlamanın Avantajları

Franchising ne demek, avantajları nelerdir soruları; sistemin çok daha iyi anlaşılabilmesi adına önemlidir. 1800’lü yıllarda Singer Dikiş Makineleri Şirketi’nin oluşturduğu dağıtım sistemi ile başlayan franchising, genel olarak şu tür avantajlara sahiptir:

• Markanın pazarda bilinen ve tanınan stratejik kimliğinden faydalanılır.
• Markanın ulusal ya da uluslararası reklam kampanyalarından yararlanılması mümkündür.
• İmtiyaz hakkı veren markanın yol göstericiliği sayesinde prosedürler ve bürokratik işlemler kolaylaşır.
• Maliyetler minimize edilir. Kârlılık artış gösterir.

Sistemin girişimciler için sunduğu avantajlardan bir diğeri de franchising alan firmalara pek çok konuda marka tarafından eğitim verilmesidir. İmtiyaz verdiği firmanın başarılı olmasını isteyen marka; eğitim, teknoloji ve muhasebe prosedürleri başta olmak üzere pek çok konuda eğitim vererek firmanın gelişimi adına önemli bir dokunuşta bulunur.  

Franchising İş Modelinin Artıları ve Eksileri

Özellikle girişimciler için birçok avantajı bünyesinde barındıran imtiyaz hakkı alma, bir markanın belirli iş modelini kullanma izni olup hem marka hem de imtiyaz alan firma açısından faydalı yönlere sahiptir. Markalarını genişletmek isteyen işletmeler, girişimcilere fırsat sunarak onların markayı büyütme konusunda kendilerine destek olmalarını sağlar.

Yeni bir marka kurmak isteyen bir girişimci, kendisi bunu yapmaya kalkıştığında ilk başta çok fazla sermaye ayırmak zorunda kalabilir. Ayrıca markasını oluşturduktan sonra reklam ve pazarlamaya ağırlık vermek durumundadır. Reklam ve pazarlama stratejisi geliştirmek ise hem maliyetlidir hem de zaman alır.

İmtiyaz hakkı veren marka, reklam ve pazarlama stratejileri konusunda yenilikçi fikirler geliştirmiştir.  Dolayısıyla zamandan ve maliyetten tasarruf edilebilir ve geniş bir kitleye ulaşılabilir. Son olarak girişimciler, imtiyaz hakkı alarak güçlü bir başlangıç yapma ve işlerini büyütme fırsatı yakalar.

Sistemin artıları fazla olsa da eksikleri de mevcuttur. İmtiyaz hakkı almak için ilk başta yüksek bir bütçe ayrılması gerekebilir. Maliyet avantajı genellikle uzun vadelidir. İmtiyaz hakkının alındığı markanın koyduğu kural ve kısıtlamalara uyulma zorunluluğu bulunur. Bu ise girişimcinin yaratıcılığını engelleyen durumlardan bir tanesidir.

Ayrıca kısıtlı tedarikçi ile çalışma zorunluluğu bulunmakta olup denetleme baskısı da oluşabilir. Öte yandan sınırlı bölge ve sınırlı üretici için faaliyet gösterme, sistemin girişimciler için olumsuz yanları arasında yer alır. 

Başarılı Bir Franchise İşletmesi Kurmanın Temel Adımları

Başarılı bir franchise işletmesi kurmak için doğru bir strateji belirlenmesi gerekir. Bu adımlar, sürecin efektif bir şekilde yönetilmesi açısından oldukça önemlidir. Aşağıdaki gibi sıralanabilen adımlar uygulanarak etkili bir franchise işletmesi kurulabilir:

• İlgi alanlarınıza ve becerilerinize uygun franchise modeli seçin.
• Hedef kitlenize yakın ve erişilebilir bir bölge seçin.
• Franchise eğitimi ve destek sistemine odaklanmaya özen gösterin.
• Finansal açıdan sağlam bir plan yaptığınızdan emin olun. Franchise ücreti, başlangıç maliyeti ve işletme giderleri başta olmak üzere birçok faktörü göz önünde bulundurun.
• Son olarak müşteri deneyimine odaklanılarak müşterilere eşsiz bir deneyim vadedilmelidir.

Franchise işletmeleri, girişimcilere pek çok avantajı bir arada sunar. Girişimciler, sağlam bir iş modeli oluşturup kısa sürede büyüme şansı elde eder. Fakat bu tür avantajların ortaya çıkabilmesi için yukarıdaki adımların takip edilmesi ve başarılı bir franchise işletmesi kurulması olanaklıdır. 

Franchising İşletmesi Kurmak için Ne Kadar Sermaye Gerekir?

Franchising işletmesi kurmak için gerekli olan sermaye, birçok faktöre göre değişkenlik gösterir. İmtiyaz hakkı verecek olan marka, işletmenin faaliyet gösterdiği sektör, işletmenin büyüklüğü; maliyetlerin değişiklik göstermesinin temel nedenleri arasında yer alır.

İmtiyaz hakkı almak için ilk olarak markaya başlangıç ücreti ödenmesi gerekir. Markanın küçük ölçekli olup olmaması, ödenecek miktarın değişmesine sebebiyet verir. Franchising maaliyetleri arasında mekanın tadilatı ve iç dekorasyon masrafları da yer alır. Ürün ya da hizmet türüne göre değişmekle birlikte stok ve malzeme maliyetleri de gider kalemlerindendir.

Bu tür hususlar bir araya geldiğinde, franchise işletme kurma bedelleri değişebilir. Bir markadan imtiyaz hakkı almak isteyen işletmelerin hedefledikleri sektör ve markaya göre detaylı bir fizibilite çalışması yapması, sağlıklı sonuçlara ulaşmalarını sağlar.  

Franchising Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Franchising seçerken franchising sözleşmesine uygun bir çalışma yürütüleceğinden emin olunmalıdır. İmtiyaz hakkı alan işletme, imtiyaz sahibi tarafından birçok kısıtlama ile karşılaşabilir. Bu nedenle franchising veren cafeler ya da farklı sektörde faaliyetlerde bulunan markalardan imtiyaz hakkı alırken aşağıdaki gibi sıralanabilen hususlara dikkat edilmelidir:

Taraflar arasındaki hakları içeren sözleşme detaylı bir şekilde incelenmelidir. Yenileme şartlar, lisans süresi gibi hususlar; süreç içerisinde yaşanabilecek sorunların önlenmesi adına önemlidir.

• İmtiyaz hakkı verecek markanın hangi sektörde ne tür faaliyetlerde bulunduğu hakkında bilgi edinilmelidir.
• İmtiyaz hakkı verecek markanın sunduğu eğitim programları incelenmelidir.
• Sektördeki rakipler ve müşteri potansiyeli analiz edilmelidir.

Bunların yanı sıra markanın büyüme stratejisi de önemlidir. Uzun vadeli hedefler konusunda efektif bir şekilde çalışan markalar, imtiyaz hakkı alacak girişimci ya da firmanın da süreç içerisinde gelişmesine olanak tanır.  

Franchising Sözleşmesi ve Yasal Düzenlemeler

Franchising Sözleşmesi’ne dair halihazırda hukuksal bir dayanak oluşturacak kanun bulunmaz. Kendisine özgü bir yapıya sahiptir. Bu nedenle birden fazla sözleşmenin özellikleri bir arada bulunur. Sözleşmenin pek çok unsuru bulunmakta olup bu unsurlar şu şekildedir:

• İmtiyaz hakkı alan tarafın bağımsızlığı
• İmtiyaz hakkı verene belirli bir ücret ödenmesi
• Franchise sisteminin bulunması

Son olarak sözleşme, sürekli borç ilişkisi içeren bir sözleşme türüdür. Sözleşme süresi boyunca tarafların sözleşme kaynaklı birbirilerine borcu bulunur. Bu borçlar tek bir edimle değil, birden fazla edimle yerine getirilmek durumundadır. 

Franchising Başarısının Sırları

Franchising’de başarılı olmak için doğru marka seçilmesi, konum ve hedef kitle analizi yapılması, eğitim ve destek sistemlerinden faydalanılması ve kalite ile standartların korunması gerekir. Ayrıca etkili pazarlama ve müşteri ilişkileri yönetimi de başarı sağlanabilmesi adına son derece önemlidir. 

Franchise İşletmesi ile Başarılı Olmak İçin İpuçları

Franchising işletmesi ile başarılı olmak için ilgi alanlarınıza ve yeteneklerinize uygun sektör seçmelisiniz. Ayrıca imtiyaz hakkı alacağınız marka ile yapacağınız sözleşmeyi detaylı bir şekilde incelemelisiniz. Müşteri kitlenizin yoğun bir şekilde bulunduğu lokasyonu seçmeniz ve işletme ile personel yönetimini profesyonel bir şekilde gerçekleştirmeniz gerekir. Belirlediğiniz markadan imtiyaz hakkı alabilmek için işletme kredisi alternatiflerinden faydalanmanız da önemli olabilir.