Loyalty; bağlılık, birlik ve sadakat gibi anlamlara karşılık gelen İngilizce bir kelimedir. Bahsi geçen aidiyet duygusu bireyi başka bir kişiye, kültüre, kuruma ve hatta ürün satın aldığı markaya bağlayabilir. Müşteri sadakati, marka ile hedef kitle arasında süregelen duygusal ilişkiyi ifade eden bir kavramdır.
Bir marka ile müşteri arasında gerçekleşen olumlu etkileşimler, zaman içerisinde güven duygusu oluşturur. Son kullanıcılara, bayilere ve çalışanlara yönelik yapılan sadakat programları, şirketlerin hedef kitlelerini en iyi şekilde tanımalarını, beklentilerini öğrenmelerini ve bu doğrultuda aksiyonlar almalarını sağlar. Multinet Up olarak bu yazımızda loyalty sistemi, müşteri bağlılığı, sadakat programları ve loyalty card gibi pek çok konuya ayrıntılı olarak değindik.
Hız kesmeden gelişen bilişim teknolojileri; ekonomik, kültürel ve sosyal alanlarda pek çok yeniliği beraberinde getirmiştir. Söz konusu değişim rüzgârlarının pazarlama dünyasını da etkisi altına aldığını söylemek yanlış olmaz. Artan küresel rekabet ortamında varlığını korumayı hedefleyen pek çok şirket; müşterilerini kaybetmemek, çapraz satışa yönlendirmek ve sadakat kazanmak için farklı stratejiler geliştirir. Loyalty sistemi, şirketlere rekabet avantajı sağlayan bir pazarlama metodudur.
Loyalty programları, şirketleri ve markaları başarı hedeflerine ulaştıran çalışmalar bütünüdür. Söz konusu uygulamalar sayesinde markalar belirledikleri amaçlara ulaşırken aynı zamanda müşteri sadakati kazanmaları da mümkün olur. Doğru kanallar üzerinden ve doğru bir strateji ile gerçekleştirilen sadakat çalışmaları, kısa süre içinde önemli bir etkileşim yakalama imkânı sunar.
Sadakat pazarlaması, markaların mevcut müşteri tabanını elde tutmasını ve büyütmesini sağlayan stratejik bir yaklaşımdır. Bu tür çalışmaların odağında müşteri sadakatini artırmak için yapılan girişimler ve kampanyalar yer alır. Sadakat pazarlamasının işlevleri şu şekilde sıralanabilir:
Sadakat pazarlaması kapsamında düzenlenen kampanyalarda yaratıcı olmak önemlidir. Tüketicilerin dikkatini çekebilecek ve beklentilerine hitap edebilecek reklam çalışmaları, loyalty card uygulamaları ve promosyonlar, müşteri sadakatinin sağlanması bakımından oldukça etkilidir. Üstelik ürünlerinizden ya da hizmetlerinizden memnun kalan müşterilerin markanızdan tekrar alışveriş yapma olasılığı da bir hayli yüksektir.
Bir müşterinin işletmeye duyduğu bağlılık, markaya olan sadakatinin de göstergesidir. Müşteri sadakati, bütünsel bir kavram olduğu için konuya geniş bir perspektif ile yaklaşmak faydalı olacaktır. Kullanıcıların markaya duyduğu sadakat, yalnızca işletmenin sunduğu ürünün veya hizmetin kalitesi ile ilintili değildir. Amacı hedef kitle gruplarının güvenini ve bağlılığını kazanmak olan bir işletme, müşterilerine her aşaması dikkatle planlanmış ve kişiselleştirilmiş bir deneyim sunmalıdır.
Müşterilerin bir markaya duyduğu bağlılığın ardında pek çok farklı sebep olabilir. Markalar, hedef grupların sadakatini ölçmek ve müşteri deneyimini analiz etmek için dört farklı ölçümden yararlanır. Bunlar; müşteri hizmetleri, teknik destek, organizasyon ile iletişim ve ürün kalitesi gibi alanlardır. Söz konusu veri analitiği, müşterilerin kuruluşun performansına dair görüşlerini tespit etmesinde markalara yardımcı olur. Bu alanda yapılan çalışmalar ışığında müşteri sadakati türleri şu şekilde sınıflandırılmıştır:
Müşteri sadakati, ancak süreklilik sağlama ile kazanılabilir. Süreklilik, müşteri katılımı ve satış gibi metrikler üzerinden izlenebilir. Hedef kitlenize tatmin edici bir deneyim ve değer sunmayı sürdürdüğünüz takdirde müşterilerinizi sürekli hâle getirebilirsiniz.
Stratejik bir yaklaşım ve etkili çalışmalar ile hedef kitleleri sadık müşterilere dönüştürmek sanıldığından daha kolaydır. Markanın müşterilerine sunduğu faydalar ve çözümler, bağlılık olarak geri dönecektir. Kullanıcıların markanıza sadık kalması için muhakkak bir sadakat programınız olmalıdır. Etkin bir loyalty program stratejisi kurgulamak için şu ayrıntılara dikkat etmek gerekir:
Yukarıda sıraladığımız hususlara dikkat ederek markanızın müşteri nezdindeki imajını güçlendirebilirsiniz. Günümüzde eskisi kadar yaygın olmasa da loyalty card kullanan markalar da mevcuttur. Markalar, müşteri sadakat uygulamalarında loyalty cardların sağladığı avantajlardan yararlanabilir.
Yüksek düzeyde müşteri memnuniyeti sağlamak, her markanın başlıca hedeflerinden biridir. ThinkJar şirketinin kurucusu Esteban Kolsky’nin çalışmalarına göre olumsuz bir alışveriş deneyimi yaşayan 26 müşteri arasından markaya şikâyetini bildiren kişi sayısı yalnızca 1’dir. Bu durumda şikâyetini işletmeye iletmeyen diğer kullanıcılar ise genellikle marka ile olan bağlantısını sessizce koparır. Dolayısıyla işletmelerin müşteri mutluluğunu sağlamak adına kullanıcı gereksinimlerine ve isteklerine kulak vermeleri gerekir. Müşterilerden gelen önerileri ve talepleri dikkate alarak hizmetlerinizi geliştirebilir, hedef kitlenizin mutluluğunu sağlayabilirsiniz.
Müşteri memnuniyeti ve müşteri sadakati arasındaki ilişki tamamen doğru orantılıdır. Kullanıcı ile marka arasındaki sadakat, ancak müşterinin aldığı hizmetin ve yaşadığı deneyimin tatmin edici olması ile sağlanabilir. Markanızı tercih eden kişileri memnun etmek adına onlarla daima iletişim hâlinde olmanız gerekir. Bu noktada en önemli husus, müşterinin markayı ve aldığı hizmeti unutmamasını sağlamaktır. Bir diğer mühim konu ise markanın sunduğu hizmetin kalitesini her daim korumasıdır. Bu iki yöntem sayesinde sağlanan müşteri tatmini, uzun vadede sadakata dönüşecektir.
Müşteri sadakati yaratma taktikleri denince akla ilk olarak sürekliliği sağlama olanağı tanıyan çalışmalar gelir. Hedef kitleleri ile devamlılık temeli üzerine kurulu bir iletişim hedefleyen her marka, iş planında loyalty programlarına yer vermelidir. Müşteri ilişkileri yönetimi (CRM), şirketlerin tüm müşteri etkileşimlerini kaydederek veriler hâline getiren ve işletmenin kârlılığını artırmayı sağlayan uygulamalar bütünüdür.
Vizyoner markaların pek çoğu özellikle müşteri deneyimi alanında rekabet eder; zira bu metrik sürekliliği sağlama konusunda en büyük yardımcıdır. CRM sistemleri, ilgili gruplara ve deneyimlerine ait tüm verileri toplayarak merkezî bir noktada birleştirir. Bu veriler ışığında markaların müşteri profiline uygun şekilde kişiye özel bir deneyim sunması mümkün hâle gelir.
Loyalty programları ile müşteri kazanmak her ne kadar etkili bir yöntem olsa da maliyet açısından birtakım dezavantajlar yaratabilir. Bir işletme, mevcut müşterilerinin sürekliliğini sağladığı takdirde potansiyel kullanıcıların maliyetini de karşılamış olur. Örneğin sadık bir müşterinin satın aldığı son derece karmaşık ve kişiye özel bir hizmet, tek başına bile şirketin müşteri kazanmaya yönelik maliyetini karşılamaya yetebilir. Dolayısıyla müşteri sürekliliği sağlamanın markanın kârlılığının artmasına önemli bir etkisi olduğu söylenebilir. Satış artırmanın 10 etkili yolu isimli yazımızda işletmenizin kâr etmesini sağlayacak ipuçlarını bulabilirsiniz.
Sadakat programı, potansiyel müşterileri belirli bir firmanın ürünlerini satın almaya ve markayla etkileşim kurmaya teşvik eden çalışmalar bütünüdür. Uygulama kapsamında müşteriler yaptıkları harcalamalara ve marka ile kurduğu etkileşime dayalı olarak işletmeye dair tüm kanallarda tanınır ve ödüllendirilir. Sadakat programlarını müşteri sürekliliği sağlama stratejilerinin bir alt kümesi olarak nitelendirmek mümkündür.
Loyalty card; yani müşteri sadakat kartları, bir markanın müşterilerine hizmetlerini kullanmaya teşvik etme amacıyla sunduğu üyelik kartlarıdır. Genellikle kullanıcılara bir sadakat programına üye olması karşılığında loyalty card tanımlanır. Bu sayede üye ile marka arasındaki ilk temas kurulmuş olur. Loyalty card, çoğunlukla ücretsiz olarak kullanıcıya takdim edilir. Müşterilerine küçük ücretler karşı sadakat kartı sunan markalar da mevcuttur.
Birbirinden farklı özelliklere sahip olan loyalty card türleri ile birtakım ödül sistemleri oluşturulur. İşletmeler, söz konusu özel kartları tahsis ettikleri müşterilerine çeşitli ödüller, promosyonlar ve indirimler sunar. Loyalty card uygulamasında temel amaç, müşterilerin ihtiyaçlarını aynı firmadan gidermesini sağlamak ve marka sadakati oluşturmaktır.
Yaşamın her alanında olduğu gibi pazarlama ve tüketici alışkanlıkları da dijital dönüşümden nasibini almıştır. Örneğin geçmiş yıllarda fiziki loyalty cardların daha fazla marka tarafından tercih edildiğini söylemek yanlış olmaz. Günümüzde ise akıllı telefonlar ve çeşitli aplikasyonlar üzerinden sunulan sadakat kartları çoğunluktadır. Hâl böyle olunca sadakat programlarının da tıpkı loyalty card uygulamaları gibi güncel ve tüketici alışkanlıklarına uygun olarak düzenlenmesi büyük önem kazanmıştır. Başarılı bir sadakat programı şu unsurları barındırmalıdır:
Müşteri sadakati programları, genellikle harcamaya dayalı bir ödül sistemi üzerine kurgulanır. Rekabetçi piyasa ortamında başarılı müşteri sadakati örneklerine bakıldığında etkileşim ve deneyim gibi unsurların giderek daha fazla önem kazandığı gözlemlenebilir. Dolayısıyla katılım tabanlı sadakat programları ile uzun vadede kayda değer başarılar elde edilebileceğini söylersek yanılmış olmayız.
En bilinen müşteri sadakati örnekleri arasında kuşkusuz loyalty card uygulamaları yer alır. Gerek Türkiye’de gerekse dünyada başka örnekler de mevcuttur. Müşteri sadakat programı örnekleri arasında en sık tercih edilen bir diğer yöntem, kullanıcılara özel indirimler tanımlamaktır. Örneğin bir sadakat programı oluşturarak müşterilerinize düzenli olarak indirimler sunduğunuzda kullanıcıların başka bir markaya yönelme riskini ortadan kaldırabilirsiniz.
Kulüpler, müşteri sadakatine verilebilecek bir diğer örnektir. Dünyaca ünlü motor kulüplerini ele alalım. Bu tür oluşumlar hem bir firmanın tüm ürünlerini ve hizmetlerini tek bir çatı altında buluşturmak hem de marka kimliğini güçlendirmek açısından oldukça başarılıdır.
Müşteri sadakat programlarının markalara sağladığı pek çok avantaj bulunur. Bunların başında şirketin pazar payını artırmak ve rakiplerinden farklılaşmasını sağlamak gelir. Öncü markalar, önemli müşterileriyle süreklilik sağlamak adına çok kanallı sadakat ve katılım stratejilerine yönelmeyi tercih eder. Üstelik sadakat programlarına yapılan yatırımların oranında günden güne önemli bir artış gözlemlenir. Markaları bu tür yatırımlara yönlendiren sebepler şu şekilde sıralanabilir:
Tüm bu unsurlar, markaların müşteri kazanmak ve mevcut kullanıcıları elde tutmak için yaptığı harcamalardan tasarruf etmesine olanak tanır. Söz konusu uygulamalar sayesinde hem müşteri kaybının en az seviyeye indirilmesi hem de daha fazla kişinin marka ile etkileşime girmesi mümkün olur.
Müşteri sadakati, işletmelerin KPI’larından; yani anahtar performans göstergelerinden biridir. Loyalty, üç tür davranış içerir. Bu unsurlar şu şekilde sıralanabilir:
Kullanıcıların markanıza olan sadakatini ölçmek için en güvenilir yöntem, bu üç kritere uygun şekilde soracağınız sorulardan oluşan bir anket düzenlemektir. Müşteri sadakati ölçeği, işletmelere önemli endekslere kapsamlı bir perspektif ile yaklaşma ve analitik değerlendirmeler yapma imkânı tanır. Bu sayede markaların kullanıcılardan gelen geri bildirimlere uygun şekilde çözüm odaklı stratejiler geliştirmesi olanaklı hâle gelir.
Müşteri sadakati anket soruları, yukarıda belirttiğimiz parametrelere uygun şekilde geliştirilmelidir. Ankette müşterilere yönelteceğiniz sorular, açık uçlu ve net olmalıdır. Bu noktada kullandığınız ölçek fark etmeksizin takip sorusu kullanmanız faydalı olacaktır. Takip sorusu, müşteriye görüşünün ve verdiği puanının temel nedeninin sorulduğu metinsel bir sual türüdür. Bu tür sorulardan oluşan bir anket ile müşteri sadakatini belirleyen faktörler ile şirketinizin güçlü ve zayıf yönlerini tespit etmeniz mümkün olur.