Hem yeni girişimcilerin hem de mevcut işletmelerin ticari faaliyetlerinde başarı elde etmek için göz önünde bulundurması gereken çeşitli stratejiler var. Rekabetin her geçen gün arttığı bir ortamda işletmelerin etkinliğini artırmak için başvurabileceği en önemli stratejilerden biri olarak rakip analizi gösteriliyor.
Aynı sektörde faaliyet gösteren diğer işletmelerin önüne geçmek için rakip analizi büyük önem taşıyor. Bir süreç olan rakip analizinin farklı yöntemleri bulunuyor. Bu nedenle, rakip analizi yapacak işletmelerin öncelikle ihtiyaçlarına uygun yöntemi seçerken ayrıca bir önem göstermesi gerekiyor. Bunun nedeni, yanlış yapılan bir rakip analizi işletmeyi beklenmedik sonuçlara götürebilir. Bu yazımızda rakip analizinin nasıl yapıldığını ve nelere dikkat edilmesi gerektiğini sizler için açıkladık.
Rakip analizi kısaca, hedeflerine ulaşmak isteyen işletmelerin içinde yer aldığı sektördeki diğer işletmeleri daha iyi şekilde tanımasını sağlayan bir stratejik araştırma biçimi olarak tanımlanabilir. Bu araştırma ile temelde rekabet içinde olunan diğer işletmelerin faaliyetlerinin, stratejilerinin ve bunlara bağlı olarak güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi amaçlanır.
Rakip analizi, sektördeki rakiplerin belirlenmesi ile başlayan ve rakip ürünlerinin, satış ve pazarlama stratejilerinin araştırılması ile devam eden bir süreçtir. Bu süreçte elde edilen bilgiler, işletmelerin gelecekteki stratejik hamlelerine yönelik daha etkili kararlar alınmasını sağlar.
Rakip analizinin amacı aynı sektörde bulunan işletmelerin ticari faaliyetlerinin aynısını uygulamak değil, gelecekteki iş süreçlerinde sunulan ürün veya hizmetlerin ayakta kalabilmesi için gerçekleştirilecek stratejilerin belirlenmesidir. Bu stratejiler belirlenirken sektördeki rakiplerin uyguladığı faaliyetler incelenir ve nelerin iyileştirilmesi, güçlendirilmesi gerektiği ile ilgili bilgiye sahip olunması amaçlanır. Rakip analizi ile elde edilmesi amaçlanan bilgiler şu şekilde sıralanabilir:
İşletmelerin çeşitli etkenlere bağlı olarak uygulayabileceği bir kaç rakip analiz yöntemleri bulunuyor. İşletmelerin sektördeki konumlarını ve rakiplerini belirleyerek büyümek ve hedeflerine ulaşmak için faydalanabileceği temel rakip analiz yöntemleri ve bu yöntemleri içerikleri şu şekilde sunulabilir:
İngilizcedeki strengths (güçlü yönler), weaknesses (zayıf yönler), opportunities (fırsatlar) ve threats (tehditler) sözcüklerinin baş harflerinden oluşan SWOT analizi yöntemi ile güçlü ve zayıf yönlerin listelenmesi, bu yönlerdeki fırsatları ve tehditleri analiz etmek amaçlanıyor. Bu analiz yöntemi sayesinde işletmeler güçlü ve zayıf yönlerini belirleyerek güçlü yanlarının devamlılığını, zayıf yönlerinin ise iyileştirilmesini sağlar. Bu süreçte ortaya çıkan tehditlere çözümler geliştirilebilirken, fırsatların ise gelişme yönünde kullanılması amaçlanır. SWOT analizi süreci işletme ve müşteri gözüyle rakip işletmeleri incelemeyle gerçekleştirilir.
Politik, ekonomik, sosyal ve teknolojik sözcüklerinin baş harflerinden oluşan PEST analizi ile işletmeler rakiplerinin politik, ekonomik, sosyal ve teknolojik alanlardaki faaliyetlerini inceleyerek kendi gelişmelerini değerlendirebiliyor. İşletmelerin rakipleri ile aralarındaki durumu anlamasını sağlayan SWOT analizinden farklı olarak PEST analizi ile işletmeler rakiplerin operasyonel becerilerinin ve dışsal etkenlere adaptasyon süreçlerinin değerlendirilmesini sağlayan bilgiler elde edebiliyor.
Rakip dizisi yöntemi işletmelerin sektördeki rakiplerinin performansını anlamalarını sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntemde öncelikle işletmenin sektörü ve rakiplerini tanımlaması gerekiyor. Ardından, hedef kitlenin belirlenerek bu kitleye yönelik başarı etkenlerin neler olduğunun saptanıyor. Bu etkenler çerçevesinde rakip işletmeler sınıflandırılarak puanlandırılıyor. Bu sayede, rakip işletmelerin müşterilere sağladığı katkılar ölçülerek pazarlama ve satış stratejilerine yönelik düzenlemeler yapılıyor.
Bir işletmenin rakip analizi sürecinden fayda sağlayabilmesi için bu süreçte uygun soruların belirlenmesi oldukça önemlidir. Rakip analizi yapacak işletmelerin amaçları ve kullandıkları yöntemlere bağlı olarak cevaplaması gereken sorular farklılık gösterebiliyor. Ancak, temelde rakip analizi ile yanıt aranan sorular şu şekilde sıralanabilir:
İşletmelerin rakip analizi sürecindeki en önemli aşamalardan biri analiz edeceğiniz rakip işletmelerin belirlenmesidir. Sektördeki rakipleri belirleme sürecinin uygun bir şekilde gerçekleştirilmemesi durumunda rakip analizi doğrultusunda iş süreçlerine yönelik uygulanacak stratejiler beklenmedik sonuçlar ortaya çıkarabilir. İşletmelerin sektördeki rakiplerini belirlerken uygulayabileceği doğrudan rakipler ve dolaylı rakipler olmak üzere temelde iki yöntem bulunuyor. Bu yöntemler şu şekilde özetlenebilir:
İşletmelerin rakip ürün analizi yaparken rakiplerin sağladıkları ürün veya hizmetlerin fiyatları, kalitesi gibi etkenleri analiz etmek için faydalanabileceği çeşitli sorular bulunuyor. Bu sorular şu şekilde sıralanabilir:
İşletmeler rakip analiz ile temel olarak sahip oldukları ürün veya hizmetlerin satış hacmini arttırmayı amaçlar. Bu noktada, işletmelerin başvurabileceği çeşitli stratejiler olduğu gibi işletmeler, rakip işletmelerin uyguladığı satış taktiklerini de analiz ederek satış hacimlerini artırabilirler. Rakip işletmelerin satış taktiklerini analiz ederken cevap aranan temel sorular şunlardır:
Rakip analizi, işletmelerin ticari faaliyetlerinin etkinliği artırmak için yararlanılan en etkili stratejilerden biri olarak görülüyor. İşletmelerin ticari faaliyetlerine katkı sağlayacak inovasyon ve girişimcilik hakkında pratik bilgilere Multinet Blog ile erişebilir, hem finansal hem de operasyonel avantajları bulunan Multinet Up çözümlerini keşfedebilirsiniz.