Kümülatif Vergi Matrahı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Kümülatif vergi, bir çalışanın gelirinden hangi oranda devlet tarafından gelir vergisi payı alınacağını belirleyen esas parametredir. İş veren yükümlülükleri sebebiyle kümülatif vergi oranını doğru hesaplayarak ödeme yapmak zorundadır. 

Kümülatif vergisinin en önemli noktalarından biri, işçinin aylık brüt kazancından işsizlik, sigorta ve sağlık sigortası primi düşülmesi ile kalan ücretin her ay toplanarak ilerlemesidir. Her ay sigorta kesintilerinden sonra kalan geliri önceki ayın toplamı içine ilave edilerek bu toplamdan gelir vergisi hesaplaması içinde kullanılır. Kümülatif vergi bir seneyi kapsar ve yeni yılın başlamasıyla ocak ayında sıfırlanır.

Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı Nedir? 

Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı, işletme sahibinin her bir çalışanı için ayrı ayrı ödemekle yükümlü olduğu gelir vergisinin hangi ücret toplamı üzerinden kesileceğini belirler. 

Brüt maaş üzerinden işsizlik, sigorta ve sağlık sigortası primi çıkarıldıktan sonra kalan maaş gelir vergisi matrahına eşittir. Her ay bir sonraki aya aktarılan kesintili kalan maaşın toplamına Kümülatif gelir vergisi matrahı denir. Çalışan, hangi oranda gelir vergisi payı ödeyeceğini kümülatif gelir vergisi üzerinden hesaplayabilir. 

Kümülatif Vergi Matrahı Nasıl Hesaplanır? 

Kümülatif Vergi Matrahı hesaplanırken üç ana unsur hesaplamaya dahil edilir. Bunlar; Brüt maaş, işsizlik, sigorta ve sağlık sigortası primi. 

İlk olarak kümülatif vergi matrahını hesaplamamız için vergi matrahını hesaplamamız gerekir. 

Vergi Matrahı formülü; 

• Brüt Gelir – Sigorta Primi Kesintisi (%14) – İşsizlik Sigortası Kesintisi (%1) = Gelir Vergisi Matrahı
• Ocak ayında hesaplanan gelir matrahı, her ay bitiminde sonraki aya ilave edilerek sene sonuna kadar toplanması ile Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı belirlenir.

Bir şirkette 15.000 Türk Lirası brüt ücret alan bir personelin vergi matrahı nasıl hesaplanır örnek üzerinde gösterelim.

1. İlk olarak sigorta primi işçi payını buluyoruz. 15.000 x %14 = 2.100 TL
2. İşsizlik sigortası işçi payını buluyoruz. 15.000 x %1 = 150 TL
3. Gelir vergisi matrahı formülünü uyguluyoruz. Brüt Ücret (15.000 TL) – Sağlık Sigortası (2.100 TL) – İşsizlik Sigortası Payı (150 TL) = Gelir Vergisi Matrahı (12.750 TL)

Ocak ayı brüt maaşı üzerinden bu hesaplamayı yaptığımızı varsayarsak 12.750 Türk Lirası, önümüzdeki aylarda da yapılacak aynı işlem sonuçlarına eklenerek kümülatif vergi matrahı hesaplanmasına devam edilir. 

Kümülatif Vergi Matrahı Oranları

Kümülatif vergi matrahı oranları için gelir vergisi dilimlerini inceleyebilirsiniz. 2024 yılı için ücret geliri vergi dilimleri şöyledir:

Gelir Dilimi	Vergi Oranı
110.000 TL'ye kadar	%15
230.000 TL'nin 110.000 TL'si için 16.500 TL, fazlası	%20
870.000 TL'nin 230.000 TL'si için 40.500 TL, fazlası	%27
3.000.000 TL'nin 870.000 TL'si için 213.300 TL, fazlası	%35
3.000.000 TL'den fazlasının 3.000.000 TL'si için 958.800 TL, fazlası	%40

 

Kümülatif Vergi Matrahı Taşınabilir mi?

Hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret geliri elde etmesi durumunda her bir işverenden elde edilen ücret ayrı ayrı vergilendirilecek olup ücret matrahları birbiri ile ilişkilendirilmeyecektir. Hizmet erbabının işveren değişikliği yapması durumunda, yeni işverenden alınacak ücret, eski işverenden aldığı ücret matrahı ile ilişkilendirilmeden sıfır matrah esas alınmak suretiyle vergilendirilecektir.

Yıl içerisinde işveren değiştiren hizmet erbabı, ücret gelirine ilişkin gelir vergisi matrahını yeni işverenine bildirmek suretiyle ücretinin gelir vergisi tarifesine göre kümülatif olarak vergilendirilmesini talep edebilir. Bu durumda yeni işveren kümülatif matrahı dikkate alarak tevkifat yapar. Yıl içinde birden fazla işverenden elde ettiği ücret gelirleri kümülatif matrah dikkate alınarak vergilenen hizmet erbabının bu gelirlerini yıllık beyannameyle beyan etme yükümlülüğü bulunması durumunda, yıllık beyannamede bildirilen matrah üzerinden hesaplanan gelir vergisinden kümülatif matrah dikkate alınmak suretiyle tevkif suretiyle ödenen vergiler mahsup edilebilecektir. 

Kümülatif Vergi Matrahı Nereden Alınır?

Kümülatif vergi matrahı, çalışanlardan genellikle iş değiştirdiklerinde pek çok şirket tarafından istenmektedir. Kümülatif vergi matrahını almak için personeller, eski çalıştıkları iş yerlerine talepte bulunarak edinebilirler. 

Gelir vergisi matrahı ile ilgili daha detaylı bilgi için “2023 Gelir Vergisi Dilimleri” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.