Geçici Vergi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Peşin vergi olarak da adlandırılan Geçici Vergi, gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı ve kurumsal vergi mükelleflerinin ödediği bir vergi türüdür ve cari vergilendirme döneminin Gelir ve Kurumlar Vergisi olarak, üçer aylık kazanç üzerinden hesaplanarak ödenir. Diğer bir deyişle Geçici Vergi; Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi hesaplamaları için yıl sonunu beklemeden, üçer aylık dönemlerde elde edilen kazancın vergisinin peşin olarak tahsil edilmesi için uygulamaya koyulmuş bir vergi türüdür diyebilir.

Multinet Up olarak bu yazımızda, ticari kazanç sahibi birçok kişinin merak ettiği bir konu olan geçici vergi hakkında bilinmesi gerekenleri ve hesaplama şeklini paylaştık.

Kimler Geçici Vergi Mükellefidir?

Daha önce de belirttiğimiz gibi, Geçici Vergi aslında Gelir ve Kurumlar Vergisi’nin peşin olarak, üç ayda bir tahsil edilmesi anlamına gelmektedir. Buradan da anlaşılabileceği gibi Geçici Vergi, Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinden tahsil edilmektedir. Gelir Vergisi mükelleflerinin yıl boyunca ödedikleri Geçici Vergi, takip eden yılın mart ayında verecekleri Gelir Beyannamesi’nden; Kurumlar Vergisi mükelleflerinin yıl boyunca ödedikleri Geçici Vergi, takip eden yılın nisan ayında verecekleri Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nden mahsup edilmektedir.

Geçici Vergi Ne Zaman Beyan Edilir ve Ödenir?

Geçici Vergi Beyannamesi, ilgili 3 aylık dönemin bitiminden sonraki ikinci ayın on yedinci gününe kadar verilmeli ve ödemesi gerçekleştirilmelidir. Örneğin; nisan-mayıs-haziran dönemine ait Geçici Vergi Beyannamesi 17 Ağustos tarihine kadar verilmeli ve ödemesi gerçekleştirilmelidir.

Geçici Vergi Nasıl Hesaplanır?

Gelir Vergisi mükellefleri için Geçici Vergi oranı %15, Kurumlar Vergisi mükellefleri için Geçici Vergi oranı %20 olarak belirlenmiştir. Mükelleflerin kar/zarar durumları kümülatif olarak hesaplanır ve bir önceki dönemin Geçici Vergi tutarı düşülerek tahakkuk ettirilir.
 

Geçici Vergi hesaplamasına bir örnek vermek gerekirse;

Ahmet A. Gelir Vergisi mükellefidir. Ahmet A. adlı kişinin 2020 yılı içerisinde elde etmiş olduğu kar, üç aylık dönemler itibariyle şu şekildedir;

Ocak-şubat-mart: 2.000 TL

Nisan-mayıs-haziran: 2.000 TL

Temmuz-ağustos-eylül: 1.000 TL

Ekim-kasım-aralık: 1.000 TL

Ahmet A. Geçici Vergi ödemelerini şu şekilde gerçekleştirir;

Ocak-şubat-mart: 2.000 x 0,15 = 300 TL

Nisan-mayıs-haziran: 2.000 x 0,15 = 300 TL

Temmuz-ağustos-eylül: 1.000 x 0,15 = 150 TL

Ekim-kasım-aralık: 1.000 x 0,15 = 150 TL

Ahmet A. Geçici Vergi ödediğinde, toplam tutar 900 TL olmaktadır. Ahmet A. adlı kişinin geliri ilk vergi dilimine tekabül ettiğinden, Gelir Vergisi %15 olarak hesaplanır. Aynı tutardaki kazancı, Geçici Vergi ile değil de yıl sonunda verdiği durumda ise hesap şu şekilde olacaktır;

2.000 + 2.000 + 1.000 + 1.000 = 6.000 TL

6.000 x 0.15 = 900 TL

Görüldüğü üzere, Geçici Vergi uygulaması, ödenen vergi tutarında herhangi bir değişikliğe neden olmamaktadır.

Not: Yukarıdaki hesaplama dönemlerinden herhangi birinin vergisinin ödenmemesi durumunda, bu dönemin vergisi yıllı Gelir Vergisi’nden düşülmez ve yasal faizi ile birlikte tahsil edilir.
 

Geçici Vergi Beyannamesi İçin Gerekli Belgeler

Geçici Vergi beyanı için gerekli beyanname, mükellefin türüne göre değişen belgelerle birlikte teslim edilmelidir. Mükellefiyete göre gerekli belgeler şunlardır;

• Kurumlar Vergisi Mükellefleri ve Bilanço Tutan Mükellefler: Beyanname ile birlikte, gelir tablosu sunmaları gerekmektedir.
• İşletme Defteri Tutmakla Yükümlü Mükellefler: Bu gruptaki mükellefler, beyanname ile birlikte hesap özeti sunmalıdırlar.
• Serbest Meslek Kazanç Defteri Tutan Mükellefler: Bu grupta yer alan mükellefler, Geçici Vergi beyannamesi ile birlikte serbest meslek kazanç bildirimi sunmalıdırlar.

Vergi kanunları, güncel mevzuat, muhasebe uygulamaları gibi birçok farklı içeriğe Multinet Up Blog sayfasından ulaşabilirsiniz.