Avans Nedir?

TDK Güncel Türkçe Sözlük'e göre avans kelimesinin anlamı, "oyunda zayıf olan tarafa önceden verilen geçici üstünlük"tür. Çalışan ve işveren arasında ise maaş öncesi ödemeyi ifade etmek için kullanılır. Sizin için "Avans Nasıl Alınır?", "Avans Vermek Zorunlu mu?", "Avans Ücret Sayılır mı?" ve "Avans Maaştan Düşer mi?" gibi çok sık karşılaşılan soruların cevaplarını derledik. 

Avans Ne Demek?

Avans kelimesinin kullanım alanlarına göre farklı anlamları bulunur. Çalışan için işveren tarafından yapılan avans ödemesi ise bir nevi borç gibi düşünülebilir. Çünkü gazetecilik gibi özel yasalara sahip olan bazı meslek grupları dışında özel sektör çalışanları, çalıştıkları ayın sonunda ödemelerini alırlar. Bu duruma hak edilmiş ücret denir. Avans ödemesi ise ay tamamlanmadan yapılır. Başka bir deyişle yasal olarak çalışanın hak edilmemiş ücretidir ve çalışacağı günler hesaba katılarak ödeme yapılmasına karar verilir. 

Avansın Yasal Dayanağı Nedir?

Yürürlükte olan yasalar ve düzenlemeler ile avans için hukuki bir çerçeve oluşturulmuştur.  İş Kanunu ve Borçlar Kanunu gibi yasalara göre avansın yasal dayanağı şöyledir: 

İş Kanunu'na Göre Avansın Yasal Dayanağı

İş Kanunu'na göre ücret ya da günlük hayatta daha sık kullanılan şekliyle maaş, en geç ayda 1 olmak şartıyla çalışanlara yaptıkları iş karşılığı ödenir. Konuyla ilgili olarak İş Kanunu 32. Madde incelendiğinde karşılaşılan ifade şöyledir: "Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır." Ancak işverenlerin avans vermesi ile ilgili herhangi bir yasa maddesi bulunmamaktadır. Avans sözcüğüne yer verilen tek kısım, aşağıdaki gibidir ve ücretli izni kapsar. 

"İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izne başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır."

Kısacası İş Kanunu'na göre işverenler, sadece yıllık ücretli iznini kullanacak olan işçiler için avans ödemekle yükümlü tutulabilir.

Borçlar Kanunu'na Göre Avansın Yasal Dayanağı

Borçlar Kanunu açısından değerlendirildiğinde ise çeşitli düzenlemeler bulunur. Borçlar Kanunu'nun 406. Maddesi incelendiğinde "İşveren, işçiye zorunlu ihtiyacının ortaya çıkması halinde ve hakkaniyet gereği ödeyebilecek durumda ise, hizmetiyle orantılı olarak avans vermekle yükümlüdür." ifadesiyle karşılaşılacaktır. Yani koşullar sağlandığı durumda avans vermek zorunluluk haline gelir. 

Avans Koşulları Nelerdir? 

Avans koşulları Borçlar Kanunu'nun yukarıda da yer verdiğimiz 406. maddesi ile belirlenmiştir. Buna göre koşullar ve açıklamaları şöyledir: 

• Çalışanın İhtiyacının Olması: Çalışanlar; ölüm, doğum, babalık, taşınma veya hastalık gibi özel durumlarla karşılaşabilir. Bu gibi durumlar zorunlu haller kapsamında değerlendirilmektedir. Ancak çalışanın bilgisayarının bozulması, evine halı alması ve benzeri haller bir zorunluluk taşımaz. Bu nedenle işverenler bu gibi durumlarda avans vermek zorunda değildir. Ancak dileyen işverenlerin avans vermesinde herhangi bir yasak söz konusu değildir. 
• İşverenin Avansı Ödeyebilecek Maddi Güce Sahip Olması: İşverenin maddi olarak çalışanın talep ettiği avansı verebilecek güçte olması aranan şartlardandır. Eğer işveren ödeme yapamayacak durumdaysa, yükümlülük doğmaz ve zorunluluk ortadan kalkar. 
• Çalışanın Maaşı ile Avansın Orantılı Olması: Borçlar Kanunu'nda bu konu hakkında net bir ifade yer almaz. Ancak genel uygulamalar bulunur. Örneğin asgari ücret alan bir çalışan için 4 asgari ücrete denk gelecek bir avans verilmeyebilir.

Maaş Avansı Ne Demek?

İşverenler, İş Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca çalışanlara bir ayı aşmamak kaydıyla hak edilmiş ücretlerini ödemekle yükümlüdür. Bu ücret genellikle maaş olarak adlandırılır. Maaş avansı ise Borçlar Kanunu'nun 406. maddesinde yer alan ve yukarıda da sıraladığımız koşulların sağlanması durumunda işveren tarafından işçiye maaş ön ödemesi şeklinde verilen ücrettir. 

Maaş Avansı Dilekçesi Nasıl Yazılır?

Çoğunlukla şirketlerin izin ve ücretlendirmeler ile ilgili hazırlanmış dilekçe örnekleri bulunur. Henüz böyle bir dilekçe hazırlamadıysanız, aşağıda yer alan dilekçe örneğini kullanabilirsiniz.

AVANS TALEP DİLEKÇESİ Çalışılan Kurum veya İlgili Birim Adı ................. adresinde kurulu iş yerinizde ................ sigorta numaralı çalışanınızım. ... nedeniyle ... tutarında avans talebinde bulunmak istiyorum.             Gereğini bilgilerinize arz ederim.            Saygılarımla   İletişim Bilgileri Adres: Telefon numarası: T.C. Kimlik No: … / … / … Ad ve soyadı:  İmza: Firma Yetkilisi:  Adı ve Soyadı: Kaşe - İmza .../ ... / ... Onay Durumu:

Avans İzin Nedir?

Çalışanlar, 1 yıl boyunca aynı iş yerinde çalıştıkları takdirde yıllık izin hakkına sahip olurlar. 1 yıldan az kıdemi olan çalışanlar için işverenler, avans izin uygulamasından yararlanabilirler. Örneğin 1 yıldan kısa kıdeme sahip bir çalışanın 5 günlük izin talep ettiğini varsayalım. İşveren izin vermesi durumunda ücretli yıllık izne hak kazanılmadığı için ileriye dönük mahsup edilir ve çalışan izne çıkabilir. Bir sonraki yıl çalışanın ücretli yıllık izin hakkı örnekte olduğu gibi bir sürede izne çıkarsa 9 güne düşecektir. 

Yıllık izin hakkında detaylı bilgi almak için "Yıllık İzin" başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Nakit Avans Yerine Ayni Ödeme!

Çalışanlarınız avans koşullarını karşılamadığı durumlarda ayni ödeme yapabilirsiniz. MultiGift ile ayni ödeme yapmayı tercih ederseniz, %45'e varan vergi avantajından yararlanabilirsiniz. Böylece 10 çalışan için yılda 67.180 TL'ye varan vergi avantajından faydalanabilirsiniz. Detayları öğrenmek için hemen bilgilerinizi girin, sizi arayalım!

Avans Vermek Zorunlu mu?

İş Kanunu'na göre yıllık ücret için talep edilmesi durumunda avans zorunludur. Ancak çalışanın işverenden farklı bir mazeretle ilgili talep edeceği avans için İş Kanunu'na göre zorunluluk bulunmaz. Fakat çalışanlar ve işveren arasında imzalanan iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi gibi bir akit varsa zorunluluk doğabilir. 

Borçlar Kanunu'nda yer alan 406. maddeye göre ise çalışan açısından zorunluluk arz etmesi durumunda ve işveren talep edilecek avansı ödeyebilecekse zorunluluk doğar. Genellikle Türkiye'de birçok çalışan; ölüm, doğum veya babalık gibi izinlere ayrılacaksa ya da işe yeni başlayacaksa avans isteyebilir. Böylece durumlarda da işveren gerekli şartlar karşılanıyorsa çalışana ödeme yapmakla yükümlüdür. 

Avans Nasıl Alınır?

Avans, çalışanlara işverenler tarafından verilir. Bunun için çalışanın, işverene talepte bulunması gerekir. İşverenler, talep üzerine uygun gördükleri takdirde ödeme yapabilirler. Ancak yukarıda da sıralandığı gibi çalışanın ihtiyacı olması, maddi olarak işverenin ödeyebilmesi ve işçinin maaşı ile orantılı olması durumunda avans zorunlu hale gelir. 

Avans Ücret Sayılır mı?

İşverenler, bir ayı geçmemek şartıyla çalışanlarına hak edişleri oranında ödeme yaparlar. Bu ödemeler genellikle maaş olarak adlandırılır. Avans ise henüz hak edilmemiş bir ücrettir. Çalışan ilerleyen gün, hafta veya aylarda çalışarak avans için aldığı ödemenin karşılığı olan iş ya da işleri yerine getirir.      

Avans Elden Verilebilir mi?

İş Kanunu'nun 32. maddesinde "Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak kural olarak, Türk parası ile işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir." ifadesi yer alır. Ancak bu durum 5'ten fazla çalışanı olan işletmeler için geçerlidir. 5'ten az çalışanı olan işletmeler ödemelerini nakit olarak yapabilir. Ayrıca gelir vergisi ile ilgili mevzuat nedeniyle 8600 TL’nin üzerindeki ödemelerin elden yapılması yasal sorunlara sebep olabilmektedir. 

Avans Maaştan Düşer mi?

Çalışanlar maaşlarını yani ücretlerini, özel bir yasa ile belirlenmiş sektörde değillerse en geç 1 ay olmak kaydıyla çalıştıktan sonra alırlar. Avans ise hak edilmemiş bir ücrettir. Aylık ücretlerini alan çalışanlar, avans aldıktan sonra ilk ücretlerinden itibaren avansları maaştan düşer. 

Avansta Sigorta Kesintisi Olur mu?

Maaş gibi bir ödeme olduğu için avanstan SGK işçi payı, SGK işveren payı, işsizlik sigortası ve işçi payı gibi ödemeler kesildiği düşünülmektedir. Fakat, prime esas kazanç uygulamasında hak edilen ücretler için sigorta primleri kesilmektedir. Avans ücret, henüz hakedilmemiş bir ücret olduğu için sigorta primine tabi değildir. 

Avansta Gelir Vergisi Ödenir mi?

Avans, ücret geliri olarak kabul edilir. Bu nedenle de kümülatif vergi matrahına göre gelir vergisi kesintisi yapılır. Ayrıca damga vergisi de ödenir. 

Avans Verilmezse Ne Olur?

Borçlar Kanunu'nun 406. maddesine göre avansın zorunlulukları bulunur. Zorunlu haller oluşmuşsa ve işveren ödeme yapmayı reddederse çalışanın Haklı Fesih Hakkı doğar. Çalışan 1 yılını doldurmuşsa kıdem tazminatı hakkına da sahip olur. Yani avansa ek olarak çalıştığı her yıl için son aldığı brüt ücret tutarı kadar tazminat ödenmesi de gerekir. Bu ücretten sadece damga vergisi tahsil edilir. Kıdem tazminatı ile ilgili detaylı bilgi almak için "Kıdem Tazminatı Nedir?" başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz. 

Multinet Up Blog’da yer alan içeriğin yalnızca bilgi verme amaçlı olduğunu, hukuki görüş ve tavsiye içermediğini, bilgilerin Multinet Up Blog’un hazırlanma tarihindeki mevzuata dayalı olduğunu ve zamanla mevzuat değişiklikleri ile ilgili kurumların görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabileceğini bildiririz.