Yeni Kurulan İşletmelerin Sorumlu olduğu Vergi ve Beyannameler

Sermaye şirketi veya şahıs şirketi olarak kurulan her işletmenin kurulduktan sonra sorumlu olduğu belirli vergisel yükümlülükleri bulunur. İşletmenin sürdürülebilmesi ve cezai işlemlerden kaçınılması adına söz konusu vergisel yükümlülükler karşılanmalıdır. Bu yükümlülüklerin karşılayabilmek için ise ilgili kuruluşlara belirli beyannamelerin sunulması gerekir. Bu yazımızda sizler için yeni kurulan işletmelerin yükümlü olduğu vergileri ve beyanname türlerini listeledik.

Damga Vergisi

Damga vergisi, her sözleşmede ortaya çıkan ve devlet tarafından alınan bir vergi türüdür. Başka bir deyişle, kişiler ile kurumlar arasındaki anlaşma ve işlemlerin resmiyetini, geçerliliğini gösteren belgelerden alınan vergidir. Damga vergisi, Damga Vergisi Kanunu’na ekli olan 1 ve 2 sayılı listede belirtilen kağıtlar üzerinden alınır. Yeni bir işletmenin kuruluşunda imzalanan kira kontratı ve mali müşavirden alınan hizmet sözleşmesi ile işletmenin damga vergisi sorumluluğu başlar. Ticari faaliyetlerin devamlılığı için imzalanan satışa ve satın almaya konu olan mal, hizmet ve diğer sözleşmeler damga vergisine tabidir.

Damga beyannamesi bir sonraki ayın 26. gününe kadar beyan edilmesi ve aynı gün içerisinde ödenmesi gereklidir.

Aşağıda bildirilen tüm beyannamelerde uygulama Gelir İdaresi Başkanlığı, mükerrer 28’inci maddesinin verdiği yetkiye istinaden 115 No.lu VUK Sirkülerinde[9] 1 Nisan 2019 tarihinden itibaren verilmesi gereken bazı vergi beyannamelerinin verilme sürelerini yeni bir belirleme yapılıncaya tek seferde ödenen vergilerde ödeme süresinin, taksitle ödenen vergilerde ise ilk taksit ödeme süresinin son günü bitimine kadar uzatma kararı alınarak tarih değişikliğine gidilmiştir.

Muhtasar Beyannamesi

Şahıs veya sermaye şirket fark etmek sizin vergisi kesintisi yapmaya sorumlu tutuldukları işlemler için işletmelerin tamamı için muhtasar beyannamesi vermesi gerekiyor. İşletme sahipleri çalışanlara ödenen ücretlerin %15 oranından başlayan gelir vergisi kesintisini, kira ücretinin %20 oranındaki Stopaj kesintisini, serbest meslek hizmetleri için ödenen ücretlerin %20 oranındaki Stopaj kesintisini muhtasar beyannamesi ile her ay veya üç ayda bir olacak şekilde beyan etmek zorundadır. Çalışan sayısı ondan az olan işyerleri vergi dairesini önceden bilgilendirmek koşulu ile üç aylık periyotlarla muhtasar beyannamesi verebilir.

Muhtasar beyannamesi sonraki ayın 23. 26. gününe kadar beyan edilip ödenmesi gerekir.

Katma Değer Vergisi (KDV) Beyannamesi

Katma değer vergisi ürün ve hizmet teslimlerinde teslim alan tarafından teslim edene ödenen dolaylı bir vergi türüdür. Hem şahıs şirketleri hem de sermaye şirketleri bir tüketim vergisi olarak da tanımlanan KDV vergisi için her ay beyanname vermekle yükümlüdür. KDV tutarı işlemler türüne göre hesaplanarak fatura üzerinde gösterilir. İşlem türüne bağlı olarak KDV oranı %1, %8 veya %18 oranlarında olabilir. Tüm mal ve hizmetlerin alış-satış katma değer vergisine tabidir.

Aylık olarak beyan edilen KDV beyannamesi ay içinde yapılan satışlar ile müşterilerden tahsil edilen KDV tutarları, alınan mal ve hizmetlere yönelik ödenen KDV tutarlarına beyannamede yer verilir. Müşterilerden tahsil edilen KDV tutarının, müşterilere ödenen KDV tutarından fazla olması durumunda işverene KDV ödemesi çıkar. Müşterilere ödenen tutarın tahsil edilen tutardan fazla olması durumunda ise devreden KDV söz konusu olur ve KDV indirimi sonraki aya konusu yapılmak üzere devredilir.

Geçici Vergi Beyannamesi

Geçici Vergi Beyannamesi ile işletmelerin tüm kâr ve zarar durumları her üç ayda bir beyan edilir. Söz konusu beyannamede kâr beyan edilmesi durumunda ödenen vergiler Yıllık Gelir veya Kurumlar Vergisi üzerinden indirilir. 2022 yılında Kurumlar Vergisi mükellefleri beyan süresi 3 döneme düşülürken, geçici vergi Genel oranı %23’tür. Döneme ilişkin faaliyet koluna bağlı olarak oran değişikliğe ve teşviklere de yer verilmektedir. Gelir Vergisi mükellefleri için ise geçici vergi oranı %15 olarak sunulur.

Geçici Vergi üç aylık dönem bittikten sonraki ayın 17. gününe kadar beyan edilip, ödenmesi gerekir.

Basit Usulde Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi

Basit usulde yıllık gelir vergisi beyannamesi, basit usule yükümlü olan vergi mükelleflerinin yıllık kâr ve zarar durumlarını gösteren bir beyannamedir. Yılda bir yalnızca bir kez gelir vergisi veren basit usule tabi mükelleflerinin yıllık faaliyetlerini kâr ile tamamlaması durumunda gelir vergisi %15 oranından %40 oranına kadar çıkabilir.

Basit Usulde Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi sonraki yılın Şubat ayının 28. gününe kadar beyan edilmesi gerekir. Beyan edilen tutar Şubat ve Haziran aylarının sonunda iki taksit şeklinde ödenir.

Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi

Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi yalnızca Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından beyan edilmesi gerekir. Şirketler Kurumlar Vergisi Beyannamesi ile yıllık kâr ve zarar durumlarını da beyan ederler. Gelir vergisinden farklı olarak 2022 Yılında Kurumlar Vergisi genel oran %23’tür. Geçici vergi ile 3 dönem boyunca ödenen vergiler beyanname üzerinden mahsup edilir. Şirketler bağlı bulundukları vergi dairesine sonraki yılın Nisan ayının son gününe kadar kurumlar vergisi beyannamesi verilir ve ödenir.

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi

Diğer vergi mükellefiyet türlerinden farklı olarak Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi yalnızca gelir vergisi mükellefleri tarafından beyan edilir. Gelir Vergisi mükellefi olarak şahıs şirketleri her sene 31 Mart tarihine kadar bir önceki yılın kâr ve zarar durumlarını Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile beyan etmesi gerekiyor. Yıl içerisinde ödenen geçici vergiler mahsup beyanname üzerinden mahsup edilir.

BA ve BS Formları

Yukarıda listelediğimiz beyanname türlerinden farklı olarak BA ve BS formları birer bildirim özelliği taşırlar. BA ve BS formları ile sahte ve yanıltıcı belgelendirmenin önüne geçilmesi amacıyla oluşturulan ve KDV iadeleri için önem taşıyan raporlardır. Vergi Usul Kanunu kapsamında elektronik olarak düzenlenen belgeler, 2021 yılının Temmuz ayına ilişkin dönemden itibaren Form Ba ve Form Bs bildirimlerine dâhil edilmeyecektir. Aylık olarak beyan edilen BA ve BS formlarında KDV hariç 5.000 TL ve üzerindeki toplam fatura tutarı ve adedi bildirilir.  Bu formlar bir vergi beyannamesi olmadığı için bu formlar sonrasında herhangi bir vergi ödenmez.

Yeni kurulan işletmelerin yükümlü olduğu vergiler ve bu vergiler için ilgili kurumlara sunulması gereken beyannamelere yer verdik. Vergisel yükümlülükler ve bunların beyanı tüm işletme türleri için büyük önem taşır. Bu nedenle, işletme sahiplerinin bu süreçlerin işleyişi ve bu süreçlere yönelik gelişmeler hakkında bilgi sahibi olması oldukça önemlidir. Multinet Blog ile işletmenizin vergi ve muhasebe süreçlerinde katkı sağlayacak pratik bilgilere erişebilir, işletmenize pek çok açıdan avantajlar sunan Multinet UP çözümlerini inceleyebilirsiniz.